Trầm cảm thể thao: Những hệ lụy khôn lường không thể bỏ qua

Tất cả các nghiên cứu đều công nhận tập thể dục mang lại nhiều lợi ích cho cả thể chất và tinh thần, phòng tránh nguy cơ các rối loạn tâm lý hiệu quả. Tuy nhiên chính các vận động viên, những người phải vận động liên tục hằng ngày lại đang mắc trầm cảm thể thao với tỷ lệ ngày càng tăng kèm theo rất nhiều hệ lụy tiêu cực khác. Nguyên nhân là do đâu?

Thực trạng trầm cảm thể thao

Một thống kê cho thấy, trầm cảm đã tác động đến hơn 4% dân số trên thế giới ( tương đương với hơn 300.000 người) và vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại. Các cơ quan y tế như WHO hay các đơn vị có liên quan khác đều đang vào cuộc để đưa ra các biện pháp ngăn chặn, phòng tránh bởi không ít người đã và đang có hành vi tự tử, tự hành hạ bản thân bởi trầm cảm.

Một trong hoạt động được các chuyên gia khuyến khích để phòng chống trầm cảm chính là xây dựng và duy trì thói quen vận động hằng ngày. Bởi khi vận động, cơ thể sẽ tiết ra các hormon endorphin, dopamine và serotonin – chính là những hormone hạnh phúc. Bởi vậy việc tập thể dục cũng là liệu pháp quan trọng được chỉ định trong điều trị trầm cảm.

Thế nhưng một thực tế bất ngờ hiện nay chính là tỷ lệ trầm cảm thể thao đang ngày càng tăng đến mức đáng báo động. Các vận động viên đều có chế độ tập luyện, vận động mỗi ngày nhưng lại rơi vào khủng hoảng, trầm cảm nặng nề. Đặc biệt càng ở những người đang trong thời kỳ đỉnh cao càng bị trầm cảm bởi có quá nhiều áp lực, căng thẳng vây quanh.

Điển hình một số cái tên nổi bật trong làng thể thao đã mắc trầm cảm ngay trong thời hoàng kim của sự nghiệp như tay vượt số 4 thế giới Robin Soderling; thủ môn người Đức Robert Enke; Vận động viên Choi Sook-hyun; tay vợt nữ số 2 thế giới Naomi Osaka.. Hay tại Việt Nam, “tiểu tiên cá” Ánh Viên cũng từng chia sẻ về việc bản thân phải trải qua một thời gian bị trầm cảm.

Trang Four Four Two 1 ( tạp chí về bóng đá) đã đăng tải một bài viết vào năm 2013 về việc 60% các vận động viên thừa nhận họ đang trải qua hoặc từng có giai đoạn bị trầm cảm. Đây rõ ràng là một con số không hề nhỏ và không thể xem nhẹ, đặc biệt trong thời điểm các tuyển thủ luôn phải hứng chịu rất nhiều áp lực lớn từ dư luận, người hâm mộ.

Thực tế không chỉ những tuyển thủ ở thời kỳ đỉnh cao mới bị trầm cảm mà bất cứ vận động viên này cũng có nguy cơ này. Trầm cảm thể thao không đơn thuần là làm phong độ sa sút, mệt mỏi, chán chường mà còn khiến các vận động viên có nguy cơ tự sát rất cao nên không được chủ quan.

Biểu hiện trầm cảm thể thao

Các dấu hiệu của trầm cảm, đặc biệt trong lĩnh vực thể thao thường khó để nhận biết hơn bình thường, thậm chí bị bỏ qua và cho rằng đó chỉ là trạng thái cảm xúc bình thường. Các vận động viên luôn cực kỳ bận rộn với kế hoạch tập luyện, thi đấu liên tục nên hầu như không có thời gian để chăm sóc đến sức khỏe tinh thần của bản thân. Ngay cả khi họ nhận thấy bản thân có những bất thường về cảm xúc thì cũng tự cho rằng là do mình nghỉ ngơi chưa đủ mà thôi.

Nhiều vận động viên khi bộc phát các dấu hiệu của trầm cảm thể thao thậm chí còn bị chỉ trích vì lúc nào trông cũng ủ rũ, kém khí sắc, thi đấu kém cỏi, phong độ sa sút. Những người xung quanh chỉ nhìn thấy bề nổi của vấn đề mà chưa bao giờ tìm hiểu vì sao vận động viên đó lại như vậy. Bởi thế trầm cảm thể thao thường kéo dài âm thầm và dễ tiến đến các giai đoạn nguy hiểm.

Các chuyên gia đánh giá một số biểu hiện điển hình của trầm cảm thể thao như

• Thần sắc u tối, luôn trong trạng thái buồn phiền, không có năng lượng, chán nản, u uất
• Mất tập trung, lơ đãng trong khi thi cử và tập luyện dẫn tới không phối hợp ăn với đồng đội, thường bị huấn luyện viên nhắc nhở
• Chán nản, nghĩ về những điều tiêu cực, luôn muốn bỏ thi, bỏ tập
• Ăn uống không ngon hoặc ăn uống vô tổ chức, không theo kế hoạch, yêu cầu của huấn luyện viên
• Rối loạn giấc ngủ, mất ngủ, ngủ hay bị giật mình, lúc nào cũng trong trạng thái lơ mơ vì thèm ngủ
• Di chuyển chậm chạp, nặng nề và chỉ muốn nằm/ ngồi một chỗ
• Tính tình thay đổi, ít nói hơn, hay tức giận cáu gắt hơn, hoặc có tâm lý chống đối với đồng đội, huấn luyện viên, người hâm mộ
• Tách biệt với xung quanh, lo lắng khi đến nơi đông người, đặc biệt là khi thi đấu
• Cảm thấy tội lỗi, cho rằng bản thân là người vô dụng, vô giá trị chính là một trong những biểu hiện điển hình nhất của trầm cảm thể thao
• Bỏ bê bản thân, xa rời các mối quan hệ xung quanh
• Giảm trí nhớ, thường quên lịch tập, lịch thi đấu
• Khi thi đấu thường xuyên mắc lỗi, không phối hợp nhuần nhuyễn với đồng nghiệp, không thực hiện đúng kỹ thuật
• Khi tập luyện và thi đấu thường rất nhanh mệt, nhanh tụt giảm năng lượng
• Có xu hướng sử dụng bia rượu, chất kích thích để giải tỏa cảm xúc; thậm chí có nhiều trường hợp vận động viên vì quá căng thẳng, lo lắng, tiêu cực mà sử dụng cả các chất kích thích không cho phép khi ra sân
• Mất năng lực nhận thức về chính bản thân mình

Trầm cảm thể thao khi tiến triển đến các giai đoạn nặng sẽ khiến các vận động viên có các hành vi tự hủy hoại bản thân hay trầm trọng hơn là suy nghĩ và thực hiện tự sát. Các hành vi này thường được thực hiện một cách âm thầm và dẫn tới những tình huống nguy hiểm nếu những người xung quanh không kịp thời phát hiện và kiểm soát.

Trầm cảm thể thao – vì đâu nên nỗi?

Các nghiên cứu chỉ ra, đặc điểm chung ở các bệnh nhân trầm cảm chính là có sự mất cân bằng của các chất dẫn truyền thần kinh, sự thay đổi hoạt động ở não bộ kéo theo sự sự giảm từ các cơ quan khác. Thực tế thì các chuyên gia chưa thể khẳng định cơ chế hình thành và phát triển của trầm cảm mà chỉ tạm thời xác định được các yếu tố nguy cơ chính có tác động gây ra sự thay đổi trên.

Trầm cảm thể thao chính là kết quả của một thời gian dài phải đối mặt, đấu tranh với vô vàn những áp lực từ xung quanh của các vận động viên. Cụ thể, có thể đánh giá trầm cảm thể thao xuất hiện do các tác động sau đây

Môi trường cạnh tranh quá lớn

Một vận động viên không chỉ mang tâm thế cạnh tranh, chiến thắng với các đối thủ từ bên ngoài mà còn phải thi đấu với chính đồng đội để dành một suất vào đội hình chính. Luôn phải mang tâm lý cạnh tranh này khiến các vận động liên cảm thấy lo lắng, mệt mỏi, áp lực và rơi vào trầm cảm thể thao từ lúc nào không hay.

Đặc biệt, với các môn thể thao như đá bóng, bóng chuyền luôn ngày càng có thêm nhiều gương mặt tuyển thủ mới xuất hiện. Các vận động viên cũ lo lắng mình đã “hết thời”, có thể bị thay thế bất cứ lúc nào; các tuyển thủ mới khao khát được ra sân thay vì cứ mãi ngồi ở vị trí dự bị.. Ai ai cũng hết sức nỗ lực luyện tập chăm chỉ, thể hiện sự cạnh tranh ngầm để chứng tỏ vị thế của bản thân.

Áp lực thành tích

Vì sao những vận động viên đang trong thời kỳ đỉnh cao lại là đối tượng dễ bị trầm cảm thể thao nhất? Câu trả lời chính là vì những áp lực, kỳ vọng về thành tích  đã trở thành gánh nặng trong tâm trí khiến họ luôn thấy căng thẳng, mệt mỏi và dễ dàng bị đánh gục.

Làm sao để giữ vững được phong độ, làm sao để giành vinh quang về cho đội, làm sao để không làm người hâm mộ thất vọng luôn là những câu hỏi thường trực ám ảnh họ hằng ngày. Hay như kình ngư Ánh Viên đã từng chia sẻ, ngay trong cả giấc mơ cô cũng thấy mình đang thi đấu bởi các huấn luyện viên đã nói rằng phải “kể cả trong giấc ngủ cũng phải tập trung nghĩ đến việc mình đang thi đấu”.

Thực tế áp lực về thành tích không hẳn xuất phát từ những người xung quanh mà còn do chính bản thân mình tạo ra. Khi đã đạt được 1 kỷ lục, người ta lại càng khao khát mãnh liệt đạt tiếp một kỷ lục khác, hy vọng rằng mình sẽ mãi là người dẫn đầu. Và khi luôn phải thường trực cảm giác rằng sẽ luôn có người “soán ngôi”, vị thế đang bị đe dọa thì chắc chắn họ không thể cảm thấy an tâm, thoải mái.

Chẳng hạn như Ngôi sao thể dục dụng cụ Simone Biles ( Mỹ) đã đạt được đến 32 Huy chương vàng, được coi là một trong những người thành công nhất trong lịch sử thể thao Mỹ và thế giới dù mới chỉ bước sang tuổi 24. Tuy nhiên chính những thành tích này đã mang đến cho cô những áp lực nặng nề khiến cô rơi vào trầm cảm thể thao trong suốt thời gian dài.

Áp lực từ dư luận

Việc một cầu thủ đạt thành tích tốt bất ngờ, được tung hô khắp nơi lên tới tận trời mây nhưng chỉ cần có một thất bại, người hâm mộ lại nhanh chóng quay lưng, ‘ném đá” họ không thương tiếc không còn là điều quá xa lạ trong thể thao. Áp lực từ chính dư luận và người hâm mộ cũng gây ra tác động lớn đến tâm lý dễ gây ra trầm cảm thể thao ở vận động viên.

Trong thời đại mà tất cả mọi thứ đều có thể tìm thấy và thực hiện trên mạng xã hội, chúng ta cũng dễ dàng bắt gặp những lời lẽ chỉ trích, miệt thị các cầu thủ trên Facebook, Youtube mỗi khi họ đạt kết quả không tốt. Thậm chí nhiều vận động viên còn bị đe dọa về tính mạng mỗi khi họ đạt kết quả không giống như kỳ vọng của người hâm mộ.

Có thể thấy rõ những thực tế này tại chính môn thể thao vua – bóng đá ở Việt Nam. Khi họ giành được chiến thắng, cả nước vui mừng đổ xô ra đường để ăn mừng, không ngừng tung hê các cầu thủ là “thiên tài”. Thế nhưng chỉ cần 1 thất bại, người hâm mộ đột ngột “quay xe”, chê trách cầu thủ kỹ năng kém, chê huấn luận viên không biết thay đổi chiến thuật, chỉ trích thủ môn vì yêu đương mà không lo rèn luyện.. mà không hề có một lời động viên hay cổ vũ, an ủi nào cho các cầu thủ đang vô cùng buồn bã và mệt mỏi.

Thậm chí đời sống cá nhân riêng của những vận động viên nổi tiếng còn liên tục bị mổ xẻ, xâm phạm một cách đáng sợ. Bất cứ họ đi đâu, với ai, từng học trường gì đều bị những người xung quanh soi mói, chụp hình và tung lên mạng. Chỉ cần họ vô tình xuống phong độ, tất cả những gì xấu xí sẽ được phơi bày ngay lập tức. Bởi thế tỷ trầm cảm thể thao hiện nay cao hơn trước đây rất nhiều.

Cường độ tập luyện liên tục

Càng đến dần các kỳ thi đấu quan trọng, cường độ tập luyện càng tăng lên khiến nhiều vận động viên không dám nghỉ ngơi một chút nào. Họ phải luyện tập về thể lực, về kỹ năng phải chịu sự thúc ép từ huấn luyện viên để nâng cao trình độ. Ngay cả chế độ ăn uống, ngủ nghỉ cũng đều phải thực hiện theo sự sắp đặt của người khác chứ không được tự quyết.

Tất nhiên việc luôn phải duy trì một chế độ tập luyện liên tục, cường độ cao là điều cần thiết để các vận động viên giữ vững được phong độ. Tuy nhiên khi các kế hoạch không được sắp xếp khoa học, không thể cân đối được với thời gian sinh hoạt cá nhân sẽ rất dễ gây ra trầm cảm thể thao. Không ít vận động viên đã bỏ thi ngay trước thềm thi đấu vì chính nguyên nhân này.

Tính chất môn thể thao

Một thống kê được thực hiện và cho ra kết quả rất thú vị về tỷ lệ trầm cảm thể thao với tính chất của bộ môn đó. Trong đó, những vận động viên tham gia các môn thể thao có tính chất đối kháng, đồng đội ( chẳng hạn như bóng đá, bóng chuyền) lại có tỷ lệ trầm cảm thấp hơn những môn thể thao có tính chất cá nhân, phải tham gia tập luyện từ nhỏ ( chẳng hạn quần vợt, thể dục dụng cụ).

Nhiều vận động viên chia sẻ, việc tập luyện khiến họ đau đớn không chỉ cả về thể xác mà còn cả về mặt tinh thần. Những vận động viên được huấn luyện từ nhỏ không được trải nghiệm tuổi thơ, cuộc sống bị giới hạn chỉ trong sân vận động. Chính những điều này khiến các bạn thiếu các kỹ năng mềm, giảm năng lực đối phó với căng thẳng, những tình huống bất ngờ nên dễ mắc các rối loạn tâm lý.

Bên cạnh đó, những môn thể thao có tính chất gây chấn thương nặng cũng khiến cho nhiều vận động viên rơi vào trầm cảm. Nhiều vận động viên không thể quay lại đội vì chấn thương, thậm chí không thể vận động, đi lại như bình thường. Chẳng hạn  Quách Công Lịch, Quách Thị Lan là hai vận động viên điền kinh cũng có thời gian bị khủng hoảng nghiêm trọng vì chấn thương chân.

Một số yếu tố khác

Có vô vàn yếu tố tác động đến sức khỏe tinh thần của các vận động với tần suất liên tục. Trạng thái căng thẳng, stress ở các vận động viên là điều hiển nhiên nhưng nếu không sớm tìm cách can thiệp, giải tỏa thì nguy cơ tiến triển thành trầm cảm hay các dạng rối loạn tâm lý, tâm thần khác là rất cao.

Một số tác động tâm lý tiêu cực khác gây ra trầm cảm thể thao ở các vận động viên như

• Thiếu thốn tài chính: trừ các bộ môn được quan tâm nhiều bóng đá hay bóng chuyền thì các môn thể thao khác vẫn chưa được quan tâm quá nhiều. Lương của các vận động viên rất thấp, không có thưởng, nếu không thi đấu cũng không nhận được tài trợ hay đầu tư. Điều này khiến cuộc sống của các vận động viên phải gặp nhiều khó khăn, thậm chí nhiều người còn phải tranh thủ làm thêm sau giờ huấn luyện để đủ chi trả cho cuộc sống, gia đình.
• Mâu thuẫn trong các mối quan hệ: xung đột hay ghen tỵ với sự thành công của đồng đội, mâu thuẫn với huấn luyện viên là điều khó tránh khỏi khi cùng chung sống, sinh hoạt trong một tập thể. Tuy nhiên khi các mâu thuẫn không nhanh chóng tìm cách giải quyết mà cứ diễn ra một cách âm ỉ cũng khiến tâm lý của các vận động viên bức bối, tức giận và hình thành trầm cảm.
• Đối xử không công bằng: cùng trong một đội tuyển nhưng một người liên tục được ra sân còn bản thân luôn phải ngồi ghế dự bị; luôn bị sai vặt vì là “em út”, canh tranh thiếu lành mạnh, lương thưởng không thỏa đáng, bị chèn ép, bị phân biệt đối xử; huấn luyện viên không còn quan tâm vì đã “hết thời” cũng khiến không ít vận động viên bị trầm cảm thể thao.
• Những “góc khuất” trong thể thao: bị lạm dụng tình dục, bị bắt nạt, dễ dàng bị “thay thế” khi xuống phong độ, bị bạo lực mỗi khi không đảm bảo theo kế hoạch tập luyện chính là những mặt trái mà không phải ai cũng biết trong thể thao.
• Các vấn đề sức khỏe: các vận động viên cũng có nguy cơ mắc rất nhiều bệnh lý khác như mất ngủ kéo dài, chấn thương nghiêm trọng, các bệnh về cơ, về tim mạch, huyết áp..
• Những cú sốc bất ngờ: như đã nói, các vận động viên vốn dĩ đã ở trong trạng thái căng thẳng, áp lực, khủng hoảng kéo dài nên khi phải đối diện với một cú sốc bất ngờ vượt quá ngưỡng chịu đựng tâm lý, họ hoàn toàn có thể rơi vào trầm cảm. Chẳng hạn bị đuổi việc, mất người thân, chia tay với người yêu hay bị tấn công mạng xã hội bằng những lời lẽ khiếm nhã…
• Lạm dụng chất kéo dài: nhiều vận động viên vì quá áp lực nên thường có xu hướng tìm đến các chất kích thích, bia rượu, thuốc lá hay thuốc an thần.. Việc lạm dụng chất kéo dài không chỉ ảnh hưởng đến thể lực mà còn làm suy giảm về tinh thần nghiêm trọng.
• Bị bắt nạt: nhiều người bị chính đồng đội hay huấn luyện viên bạo hành tinh thần. Hoặc một số trường học các vận động viên bị bắt nạt bởi có ngoại hình hay phong cách khác biệt.

Trầm cảm thể thao và những hệ lụy không ngờ

Nhiều người cho rằng trầm cảm thể thao thường dễ vượt qua hơn bởi họ vốn đã có một thể lực, một tinh thần mạnh mẽ lại liên tục vận động hằng ngày. Tuy nhiên trên thực tế, khi một vận động viên đã rơi vào trầm cảm, họ sẽ bỏ bê chính mình, không còn tuân theo bất cứ nguyên tắc nào và nhanh chóng hủy hoại bản thân trong cả sự nghiệp và mọi khía cạnh khác.

Trầm cảm khiến năng phong độ của các vận động viên giảm sút nhanh chóng, thậm chí họ không thể hoàn thành được các các bài thi cơ bản. Chẳng hạn như võ sĩ judo Céline Leburn đã từng bắt đầu bài thi trong trạng thái .. quỳ và chấm dứt trận đấu ngay lập tức trước sự ngỡ ngàng của mọi người bởi cô không thể nào tập trung, tỉnh táo, và nhận thức được điều gì rõ rệt.

Tâm lý căng thẳng và u uất kiến các vận động viên giống như một ngọn núi lửa chỉ chực chờ thời khắc phun trào, dù chỉ là một tác động nhỏ. Điển hình như trường hợp của cầu thủ cầu thủ Patrice Loko, anh luôn được khen ngợi là một người hiền lành, nhẹ nhàng nhưng trầm cảm cùng những áp lực từ dư luận đã khiến anh bị kích động, chửi rủa và tấn công mọi người đến mức buộc phải nhập viện tâm thần.

Không ít vận động viên đã phải giã từ sự nghiệp thể thao đang trên đỉnh cao bởi trầm cảm. Có thể kể đến một số cái tên gây tiếc nuối như kình ngư Ánh Viên của Việt Nam, vận động viên thể dục dụng cụ người Mỹ Simone Biles, vận động viên chạy bộ người Hy Lạp Alexa Pappas..

Không chỉ đứng trước nguy cơ đánh mất sự nghiệp, nhiều người còn lao đao vì những khủng hoảng cuộc sống phía sau. Bị khán giả quay lưng, thiếu thốn về tài chính, không biết phải bắt đầu từ đâu khiến họ không thể nào thoát khỏi trầm cảm. Nhiều vận động viên ngoài việc luyện tập và thi đấu ra thì không có bất cứ kiến thức và kỹ năng nào khác nên khi rời khỏi đội tuyển phải đi làm các công việc như phục vụ, bảo vệ để kiếm sống qua ngày.

Khủng hoảng nối tiếp khủng hoảng khiến không ít người chọn cách tự sát để giải thoát cho chính mình. Câu chuyện về vận động viên 3 môn phối hợp Choi Sook-hyun tự tử vì bị bắt nạt bởi chính huấn luyện viên hay thủ môn Robert Enke người Đức tự tử vì quá áp lực vẫn là những lời cảnh báo rõ ràng nhất về mối hiểm họa từ trầm cảm thể thao.

Hướng điều trị trầm cảm thể thao

Một trong những lợi thế nho nhỏ của các vận động viên chính là ít nhất họ cũng có kỹ năng vận động và nếu duy trì áp dụng đúng cách hoàn toàn có thể giúp kích hoạt khả năng tự chữa lành từ bên trong. Tuy nhiên khi đã rơi vào trầm cảm, rất ít người tự ý thức được điều này mà thường sẽ luôn bỏ bên bản thân, làm tất cả những điều mà họ từng không được phép của vận động viên.

Để thoát khỏi trầm cảm thể thao, các vận động viên được khuyến khích nên tìm đến sự giúp đỡ từ các chuyên gia y tế, có kế hoạch nghỉ ngơi, thay đổi môi trường sống để phục hồi tinh thần. Và quan trọng nhất là bản thân các vận động viên cần tự ý thức và thực sự quyết tâm hơn trong điều trị trầm cảm thì mới có kết quả tốt.

Trị liệu tâm lý

Rất nhiều các vận động viên thực sự đã hồi phục, chiến thắng trầm cảm nhờ trị liệu tâm lý. Chẳng hạn như chàng kình ngư Michael Phelps, sau nhiều năm bị trầm cảm đeo bám, anh đã tìm đến các chuyên gia tâm lý để được hỗ trợ. Dần dần, anh đã học được cách bộc lộ cảm xúc của bản thân, dần tìm lại chính mình và có một cuộc sống bình thường như bao người khác.

Mục tiêu chung của trị liệu tâm lý với trầm cảm thể thao chính là giải quyết những gốc rễ gây khủng hoảng để xoa dịu dần tinh thần, cảm xúc cho từng vận động viên. Song song đó, các tuyển thủ cũng được hướng dẫn các kỹ năng ứng phó với căng thẳng, vượt qua áp lực về thành tích và dư luận, dần điều chỉnh tinh thần về trạng thái ổn định.

Việc trò chuyện với nhà trị liệu cũng ít nhiều giúp tâm lý của các vận động viên vững vàng hơn, nhìn nhận được giá trị của bản thân và điều chỉnh tham vọng của bản thân ở mức vừa phải. Các vận động viên buộc phải học cách chấp nhận sự thật rằng trong thể thao thì thắng/ thua hay bị một người khác soán ngôi là điều hoàn toàn có thể xảy ra. Tuy nhiên điều này không có nghĩa là họ kém cỏi hay “hết thời” mà cần nhìn nhận chính thất bại để rút ra bài học và có thêm động lực phấn đấu.

Mặt khác, việc trị liệu tâm lý cũng hữu ích cho những cầu thủ quyết tâm giã từ sự nghiệp để dần hòa nhập trở về với cuộc sống bình thường. Việc dành cả tuổi thơ và tuổi trẻ để luyện tập khiến nhiều người trở nên hoang mang sau khi giải nghệ và dễ rơi vào khủng hoảng sau đó. Nhà trị liệu sẽ hướng dẫn các kỹ năng cần thiết trong cuộc sống, xây dựng định hướng trong tương lai để nâng cao chất lượng cuộc sống.

Điều trị bằng thuốc

Việc dùng thuốc trong điều trị trầm cảm ở vận động viên thể thao vẫn còn gặp nhiều bất cập. Một thuốc trầm cảm có tính chất gây nghiện và có thể chứa các thành phần “cấm” khi lên sân ở các vận động viên. Mặt khác, các nhóm thuốc này cũng đi kèm nhiều phản ứng phụ,  không phù hợp với các vận động viên đang thi đấu, chẳng hạn như mệt mỏi, buồn ngủ, tăng cân,..

Tuy nhiên, việc dùng thuốc vẫn rất cần thiết trong nhiều trường hợp để tránh các biến chứng không mong muốn có thể xảy ra, ngăn chặn nguy cơ tự sát. Các vận động viên khi dùng thuốc điều trị trầm cảm nên có thời gian nghỉ ngơi hoặc trao đổi với huấn luyện viên, cung cấp cho các cơ quan tổ chức thi đấu đơn thuốc của bản thân để tránh các tình huống không mong muốn có thể xảy ra.

Lên kế hoạch nghỉ ngơi và chăm sóc bản thân

Một điều mà các vận động viên cần làm ngay lập tức khi bị trầm cảm chính là nghỉ ngơi, nghỉ ngơi và nghỉ ngơi. Nếu vẫn còn thực sự yêu nghề, hãy xin nghỉ một thời gian để có thời gian cân bằng lại cảm xúc, phục hồi lại thể lực. Chỉ khi cả thể chất và tinh thần trở về trạng thái tốt nhất thì các vận động viên mới có cơ hội trở lại đường đua lấy lại vinh quang.

Theo bác sĩ, các vận động viên vẫn nên dành thời gian để duy trì thói quen luyện tập thể lực. Điều này là cần thiết nếu họ muốn quay về thi đấu và cũng thực sự rất hữu ích trong quá trình chăm sóc sức khỏe tinh thần. Tuy nhiên chú ý nên luyện tập điều độ, vừa sức, tập luyện với tâm thế thoải mái, vì sự tự nguyện và yêu thích chứ đừng quá gò ép bản thân.

Một chế độ dinh dưỡng lành mạnh, ngủ đủ 8 tiếng mỗi ngày, vận động nhẹ nhàng mỗi sáng thực sự vô cùng hữu ích cho những người bị trầm cảm, đặc biệt là các vận động viên thể thao. Chính bác sĩ và các chuyên gia tâm lý cũng giúp bạn lên một kế hoạch nghỉ ngơi và chăm sóc bản thân phù hợp để nhanh chiến thắng căn bệnh này.

Mặt khác, các chuyên gia khuyến khích trong giai đoạn nghỉ ngơi nên tránh xa hoàn toàn các yếu tố làm tác động xấu đến tâm lý, chẳng hạn như mạng xã hội. Hãy để tâm trí thực sự được nghỉ ngơi, không suy nghĩ về công việc để có một giấc ngủ thật ngon, thật đã thì mới nhanh chóng phục hồi.

Tìm kiếm hứng thú mới

Nhiều vận động viên cho biết, họ đã được chữa lành nhờ tìm thấy cho mình những thú vui, những nguồn cảm hứng mới. Đó có thể là thiền định, là vẽ tranh, là viết lách hay nhảy nhót. Những điều mới lạ luôn khiến chúng ta cảm thấy hứng thú, khỏa lấp đi sự trống rỗng và đau khổ trong tâm hồn để dần lấy lại sự tươi mới, hạnh phúc, xây dựng dần cho bản thân những định hướng mới.

Không thể phủ nhận rằng, vận động viên thường “có thời”. Khi bạn còn tuổi trẻ, còn sức khỏe, đang ở trong thời kỳ đỉnh cao sẽ được người ta tung hô; nhưng khi đã có tuổi, gặp chấn thương không thể thi đấu, người ta cũng nhanh chóng quên mất bạn. Bởi thế đừng quá bó buộc bản thân nhất thiết phải gắn liền với bộ môn đó mà hãy thử sức ở những lĩnh vực mới.

Tất nhiên điều này không hề có nghĩa là khuyến khích các vận động viên giã từ sự nghiệp khi bị trầm cảm thể thao. Càng tìm hiểu, càng khám phá nhiều thì bạn sẽ càng biết điểm mạnh/ điểm yếu của bản thân là ở đâu ; mình thực sự phù hợp với điều gì. Chính những trải nghiệm này sẽ giúp các vận động viên hoàn thiện hơn bản thân để bổ trợ cho việc luyện tập, thi đấu trở lại.

Chủ động tìm kiếm sự hỗ trợ

Chia sẻ với đồng đội, gia đình hay huấn luyện viên những lo lắng hay khó khăn đang gặp phải cũng là điều cần thiết mà các vận động viên nên làm. Bởi khi bạn không nói ra thì những người xung quanh không thể hiểu bạn đang cần gì, đang muốn gì để giúp đỡ. Mở lòng và nhận sự giúp đỡ không chứng tỏ bạn yếu đuối hay đáng thương mà lại càng cho thấy bạn là người mạnh mẽ bởi không phải ai cũng dũng cảm đối mặt với vấn đề của bản thân.

Một điều tích cực hơn là hiện nay, trầm cảm đã và đang là vấn đề nhận được nhiều sự quan tâm. Các dấu hiệu của một người khi bị trầm cảm cũng được chia sẻ phổ biến hơn nên tỷ lệ phát hiện sớm cũng cao hơn. Đặc biệt đội tuyển quốc gia cũng bắt đầu bổ sung thêm các hoạt động chăm sóc sức khỏe tinh thần, có các chuyên gia tâm lý thường trực để phòng tránh nguy cơ trầm cảm thể thao cho vận động viên.

Với những vận động viên bị bạo lực mạng bởi các cổ động viên cũng có thể thông báo với cơ quan công an nếu họ có các hành vi quá khích hay đe dọa đến tính mạng. Không thể trông chờ một ai sẽ giúp mình mà chỉ có bản thân mình mới thực sự biết mình cần gì và tự bảo vệ chính mình.

Mặc dù tỷ lệ chính xác về trầm cảm vẫn chưa thể xác minh nhưng chắc chắn rằng, đây không thể là một con số nhỏ. Khi thể thao ngày càng được yêu mến hơn, ngày càng nhận được nhiều sự chú ý đồng nghĩa với việc các vận động viên càng mang nhiều áp lực, kỳ vọng từ người hâm mộ. Do đó, nhà nước và các cơ quan có liên quan cần nhanh chóng tìm cách chăm sóc, bảo vệ sức khỏe tinh thần cho các vận động viên để phòng tránh nguy cơ này.

Có thể bạn quan tâm:

• Dấu hiệu trầm cảm nặng: Nhận biết sớm tránh nguy hại về sau
• Trầm cảm ẩn (Masked Depression): Biểu hiện và phương pháp điều trị
• Trầm cảm kháng trị: Nguyên nhân, biểu hiện và cách khắc phục