Hội Chứng Baby Blues: Dấu hiệu nhận biết và phương pháp điều trị

Thống kê cho thấy, khoảng 70 – 80% phụ nữ sau sinh gặp phải hội chứng Baby Blues. Hội chứng này đặc trưng bởi trạng thái trầm uất, buồn bã, cảm xúc thất thường, dễ gắt gỏng… dẫn đến những xáo trộn về tâm lý và làm giảm chất lượng cuộc sống.

Hội chứng Baby Blues là gì?

Hội chứng Baby Blues hay còn gọi là chứng trầm uất sau sinh. Hội chứng này đặc trưng bởi cảm giác ủ rũ, buồn bã, chán nản… xảy ra vào thời điểm sau khi sinh khoảng vài ngày. Baby Blues thường bị nhầm lẫn với trầm cảm nhưng thực chất, tình trạng này có mức độ nhẹ hơn và đa phần đều có thể tự thuyên giảm.

Mang thai và sau khi sinh nở là giai đoạn vô cùng nhạy cảm. Sự thay đổi đột ngột của hormone dẫn đến những xáo trộn về mặt sinh lý và tâm lý. Hội chứng Baby Blues thường xuất hiện 1 – 2 tuần sau sinh nhưng không kéo dài quá 14 ngày. Sau vài tuần, tâm trạng sẽ được điều chỉnh và cảm giác buồn bã, u uất được cải thiện đáng kể.

Hội chứng Baby Blues là tình trạng rất phổ biến, ảnh hưởng từ 70 – 80% phụ nữ sau khi sinh. Điều này có nghĩa là ⅘ phụ nữ sau khi sinh nở đều có những thay đổi về tâm trạng như buồn bã, u uất, cảm xúc thất thường…

Đa phần các trường hợp mắc hội chứng Baby Blues đều không đáng lo ngại, tuy nhiên cũng có nhiều trường hợp phát triển thành trầm cảm sau sinh và nhiều vấn đề tâm lý, tâm thần khác. Dù có biểu hiện khá tương đồng nhưng trầm cảm là vấn đề đáng lo ngại, có thể dẫn đến ý nghĩ và hành vi tự sát nếu không được điều trị kịp thời.

Dấu hiệu nhận biết hội chứng Baby Blues

Hội chứng Baby Blues có biểu hiện khá dễ nhận biết. Bản thân phụ nữ khi sau sinh và những người xung quanh có thể nhận ra sự buồn bã, trầm uất khác với tính cách thường ngày. Tuy nhiên, vì mức độ chưa thực sự sâu sắc nên không ít người bỏ qua các biểu hiện này khiến cho tình trạng trở nên tồi tệ theo thời gian.

Các dấu hiệu nhận biết hội chứng Baby Blues:

• Cảm thấy buồn bã, u sầu mà không có bất cứ nguyên do nào cụ thể
• Thường xuyên khóc lóc, đôi khi khóc mà không có lý do chính đáng
• Bồn chồn, lo lắng
• Tâm trạng nhạy cảm, thất thường
• Có thể chuyển từ trạng thái buồn bã sang cáu gắt, nổi nóng, tức giận
• Thiếu kiên nhẫn rõ rệt so với trước kia
• Khả năng tập trung kém
• Cảm thấy vô cùng mệt mỏi, vô vọng…
• Có sự thay đổi về thói quen ngủ (mất ngủ, khó ngủ, gặp phải ác mộng, ngủ không sâu giấc…)

Không chỉ riêng nữ giới mà cả nam giới cũng có thể phát triển hội chứng Baby Blues. Hội chứng này có thể xuất hiện từ 3 – 6 tháng sau khi em bé chào đời với các triệu chứng tương tự.

Những thay đổi trong lối sống, giờ giấc sinh hoạt, áp lực khi phải chăm sóc trẻ… cũng khiến cho nam giới rơi vào trạng thái trầm uất, buồn bã. Hội chứng Baby Blues được xem là hệ quả khi cơ thể đang “thích nghi” với việc có thêm một thành viên mới trong gia đình.

Nguyên nhân gây ra hội chứng Baby Blues là gì?

Cũng giống như trầm cảm sau khi sinh, nguyên nhân chính xác gây hội chứng Baby Blues chưa được biết rõ. Dù vậy, một số yếu tố đã được xác định có thể góp phần gây ra những thay đổi về tâm trạng ở giai đoạn sau khi sinh.

Những yếu tố có liên quan đến hội chứng Baby Blues:

1. Rối loạn nội tiết tố

Hầu hết các vấn đề sức khỏe sau khi sinh đều có liên quan đến rối loạn nội tiết tố. Sau khi em bé chào đời, hormone prolactin tăng mạnh nhằm kích thích tiết sữa, hormone estrogen – progesterone trở lại trạng thái cân bằng để tiếp tục chu kỳ kinh nguyệt…

Biến động về nồng độ của các hormone kéo theo những thay đổi về tâm sinh lý. Hormone thay đổi đột ngột khiến cho tâm trạng trở nên nhạy cảm, dễ rơi vào trạng thái u uất, buồn bã, gắt gỏng và thiếu kiềm chế so với lúc trước.

2. Nhịp sinh học bị xáo trộn

Sau khi sinh em bé, giờ giấc sinh hoạt sẽ bị xáo trộn do trẻ có nhu cầu ngủ cao hơn bình thường. Vào ban đêm, trẻ có thể tỉnh giấc và quấy khóc, ảnh hưởng đến thời gian nghỉ ngơi của bố mẹ.

Giờ giấc sinh hoạt bị thay đổi một cách đột ngột cũng là nguyên nhân gây ra hội chứng Baby Blues. Rối loạn nhịp sinh hoạt khiến các cơ quan không thể hoạt động hiệu quả như bình thường, bao gồm cả não bộ.

Các chuyên gia nhận thấy, não bộ tiết ít serotonin hơn ở những người thay đổi nhịp sinh học đột ngột. Mà serotonin là chất dẫn truyền thần kinh có tác dụng cải thiện tâm trạng, gia tăng vị giác và kích thích cảm giác thèm ăn. Serotonin còn là tiền chất của melatonin – hormone được tuyến tùng sản xuất có tác dụng tạo cảm giác buồn ngủ và ngủ sâu, ngon giấc.

3. Cuộc sống không thuận lợi

Hội chứng Baby Blues không chỉ bắt nguồn từ những yếu tố bên trong cơ thể. Các yếu tố bên ngoài như mâu thuẫn vợ chồng, áp lực tài chính, không nhận được sự quan tâm của bạn đời, người thân… cũng gây ra căng thẳng và dẫn đến sự xáo trộn về tâm trạng.

Phụ nữ sau sinh có cuộc sống không thuận lợi dễ phát triển các vấn đề tâm lý như hội chứng Baby Blues, stress sau sinh, trầm cảm và rối loạn lo âu. Trong khi đó, những người có cuộc sống thuận lợi, được yêu thương và quan tâm thường có tinh thần ổn định, vững vàng.

4. Một số yếu tố nguy cơ khác

Ngoài những yếu tố kể trên, hội chứng Baby Blues còn có liên quan đến các yếu tố như:

• Đặc điểm tính cách: Hội chứng Baby Blues và trầm cảm sau sinh thường gặp ở nữ giới có tính cách nhạy cảm, hay lo lắng, suy nghĩ bi quan, tiêu cực… Những người có dạng tính cách này dễ rơi vào trạng thái trầm uất và buồn bã sau khi sinh nở.
• Tiền sử bị hội chứng Baby Blues: Người từng bị hội chứng Baby Blues sẽ nhiều khả năng phát triển hội chứng này ở những sinh kế tiếp. Một số trường hợp thậm chí còn khởi phát triệu chứng với mức độ nghiêm trọng hơn lần đầu.
• Yếu tố di truyền: Hội chứng Baby Blues có tính chất gia đình, có thể là do gen di truyền hoặc do thói quen sinh hoạt, tính cách tương đồng. Các nghiên cứu được thực hiện đều cho thấy, bạn sẽ có nguy cơ phát triển hội chứng này nếu bà ngoại, mẹ và chị em ruột từng bị chứng trầm uất sau sinh.

Hội chứng Baby Blues liệu có đáng lo ngại?

Hội chứng Baby Blues đặc trưng bởi cảm xúc buồn bã, trầm uất và thất thường ở giai đoạn sau sinh. Trên thực tế, hội chứng này không đáng lo ngại. Các triệu chứng xảy ra từ 2 – 3 ngày sau khi sinh và kéo dài trong khoảng 10 – 14 ngày. Sau thời gian này, các triệu chứng có thể tự thuyên giảm hoặc biến mất hoàn toàn.

Theo các chuyên gia, điều trị hội chứng Baby Blues là không cần thiết. Tuy nhiên, nếu tình trạng trầm uất, buồn bã kéo dài trên 14 ngày, việc tìm gặp bác sĩ là điều nên làm. Bởi một số ít trường hợp có thể phát triển chứng trầm cảm và rối loạn lo âu sau sinh.

Nhìn chung, hội chứng Baby Blues là phản ứng hoàn toàn bình thường ở phụ nữ sau sinh. Hội chứng này phát triển từ những thay đổi đột ngột ở cả bên trong và bên ngoài. Sau khi cơ thể đã thích nghi với việc có thêm một thành viên mới, tâm trạng sẽ dần ổn định trở lại.

Dù vậy, những người xung quanh cũng cần quan tâm đến phụ nữ sau sinh có biểu hiện buồn bã, chán nản. Vì đã có không ít người đã tìm đến rượu bia, thuốc lá để giải tỏa cảm xúc tiêu cực. Những thói quen xấu này càng khiến cho sức khỏe thể chất và tinh thần suy kiệt, kéo theo một loạt các hệ lụy nghiêm trọng khác.

Cách điều trị hội chứng Baby Blues hiệu quả

Hội chứng Baby Blues có thể tự thuyên giảm sau khoảng 2 tuần. Tuy nhiên, bạn vẫn nên có các biện pháp cải thiện để phục hồi sức khỏe thể chất và ổn định tinh thần. Qua đó giảm bớt cảm xúc tiêu cực, tạo dựng lối sống lành mạnh để nhanh chóng thích nghi với những thay đổi trong cuộc sống.

Nếu đang đối mặt với hội chứng Baby Blues, bạn có thể thử một vài biện pháp cải thiện sau:

1. Nghỉ ngơi hợp lý

Ở giai đoạn sau sinh, sự biến động của hormone cộng với rối loạn nhịp sinh học là nguyên nhân lớn nhất gây ra hội chứng Baby Blues. Để vượt qua trạng thái chán nản, buồn bã… bạn nên dành nhiều thời gian nghỉ ngơi.

Việc sắp xếp thời gian nghỉ ngơi khi có con nhỏ là điều không hề dễ dàng. Tuy nhiên, nếu lên kế hoạch cụ thể, bạn có thể tối ưu thời gian để phục hồi thể trạng.

Nhu cầu ngủ của trẻ sơ sinh rất cao, dao động từ 15 – 18 giờ và giấc ngủ thường kéo dài từ 2 – 4 giờ. Vì vậy, sẽ không dễ dàng để mẹ có thể ngủ một giấc dài từ 7 – 8 giờ. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể tranh thủ nghỉ ngơi khi bé ngủ để phục hồi năng lượng.

Nghỉ ngơi hợp lý giúp cơ thể điều chỉnh những xáo trộn bên trong và cân bằng tâm trạng nhanh chóng. Bằng cách này, bạn có thể đẩy lùi hội chứng Baby Blues và một số vấn đề tâm lý khác.

2. Tổ chức lối sống lành mạnh

Vì phải chăm sóc em bé nên đa phần mẹ sau sinh đều không thể duy trì lối sống lành mạnh. Giờ sinh hoạt bị xáo trộn, thiếu ngủ, ăn uống không đúng bữa, ít vận động… khiến cho cơ thể càng thêm mệt mỏi, suy nhược. Tâm trạng xáo trộn, thất thường, dễ cáu gắt và nhạy cảm.

Tổ chức lối sống lành mạnh sẽ giúp mẹ sau sinh điều chỉnh những thay đổi đột ngột về tâm sinh lý. Từ đó các biểu hiện của hội chứng Baby Blues cũng sẽ thuyên giảm nhanh chóng.

Lối sống lành mạnh, khoa học giúp cải thiện hội chứng Baby Blues:

• Dành thời gian tập thể dục, nên bắt đầu bằng những động tác nhẹ nhàng để giảm áp lực lên các khớp xương. Vận động thường xuyên không chỉ tốt cho cơ thể mà còn cải thiện tâm trạng bằng cách gia tăng nồng độ serotonin và endorphin.
• Có chế độ ăn uống hợp lý, cân bằng. Ăn đúng giờ, đủ bữa, có thể bổ sung thêm các bữa nhẹ để cung cấp năng lượng và dinh dưỡng cho quá trình tạo sữa.
• Không sử dụng rượu bia, thuốc lá, chất gây nghiện.
• Đảm bảo ngủ đủ 7 – 8 giờ/ ngày và nên ngủ những giấc ngắn vào ban ngày để tránh bị suy nhược do thường xuyên tỉnh giấc, mất ngủ vào ban đêm.
• Cố gắng duy trì các thói quen lành mạnh như làm đẹp da, tóc, nấu nướng, chăm sóc cây cối… Những thói quen này mang đến sự thư giãn, giải tỏa các cảm xúc tiêu cực như buồn bã, chán nản, u uất…

3. Nhờ sự hỗ trợ của bạn đời, người thân

Sẽ rất khó khăn nếu bạn tự mình chăm sóc em bé và bản thân trong giai đoạn này. Đừng ngần ngại nhờ sự giúp đỡ, hỗ trợ của bạn đời và người thân. Khi nhận được sự giúp đỡ, bạn sẽ có nhiều thời gian để nghỉ ngơi và có thể ngủ một giấc dài thay vì phải tỉnh giấc thường xuyên.

Hơn hết, bạn sẽ cảm thấy được yêu thương và chia sẻ khi nhận được sự quan tâm của những người xung quanh. Từ đó tâm trạng có thể bình ổn trở lại, hạn chế tình trạng hay gắt gỏng, bực bội, buồn bã và chán nản.

4. Dành thời gian cho bản thân

Không ít phụ nữ sau sinh có cảm giác chán nản, bực dọc, buồn bã vì nghĩ rằng đánh mất chính mình và không còn một chút thời gian nào cho bản thân. Liên tục phải làm việc nhà, chăm sóc con cái, chuẩn bị bữa ăn… khiến nhiều mẹ bỉm tự đặt câu hỏi, liệu bản thân đã sẵn sàng cho việc có con?

Thực tế, đây là tâm lý phổ biến ở những người lần đầu tiên làm mẹ. Sự khác biệt rõ rệt của cuộc sống hiện tại so với trước kia khiến không ít người nuối tiếc. Suy nghĩ này sinh ra các cảm xúc tiêu cực như chán nản, buồn bã, trầm uất, gắt gỏng..

Các chuyên gia khuyến khích phụ nữ sau khi sinh nên dành thời gian cho bản thân. Có thể nghỉ ngơi, xem phim, đọc sách, yoga hay chăm sóc vườn tược. Duy trì những sở thích trước đây sẽ giúp mẹ bỉm tránh được những suy nghĩ tiêu cực và luôn tìm thấy niềm vui, ý nghĩa trong cuộc sống.

5. Tìm gặp chuyên gia tâm lý

Hội chứng Baby Blues thường chỉ kéo dài từ 10 – 15 ngày và hiếm khi gây ra ảnh hưởng nghiêm trọng. Nếu hội chứng này tiếp diễn sau 2 tuần và các triệu chứng có xu hướng nghiêm trọng hơn, bạn nên tìm gặp chuyên gia tâm lý.

Trước những thay đổi đột ngột trong cuộc sống, không phải ai cũng có thể học được cách thích nghi và cân bằng. Sinh nở là giai đoạn quan trọng gây ra nhiều biến động trong cơ thể. Bên cạnh đó, việc phải chăm sóc em bé, từ bỏ công việc và các sở thích cá nhân cũng khiến nhiều phụ nữ sau sinh rơi vào khủng hoảng vì không chấp nhận cuộc sống hiện tại.

Chuyên gia tâm lý sẽ giúp mẹ bỉm điều chỉnh lại tâm trạng, học cách thích nghi với những thay đổi trong cuộc sống và trang bị kỹ năng đối phó với các tình huống không thuận lợi như mâu thuẫn với bạn đời, bị gia đình chồng chì chiết, trách móc… Hơn hết, chuyên gia sẽ giúp bạn học cách chấp nhận cuộc sống hiện tại. Hình thành lối sống tích cực thay vì tâm lý chống đối, phẫn uất như trước.

Hội chứng Baby Blues là vấn đề tâm lý thường gặp ở phụ nữ sau khi sinh. Hội chứng này có thể tự thuyên giảm sau 10 – 14 ngày nhưng không nên vì thế mà chủ quan. Bản thân mẹ bỉm nên chủ động trang bị các biện pháp tự chăm sóc để phục hồi thể trạng và đưa tinh thần trở lại trạng thái cân bằng.

Có thể bạn quan tâm:

• Trầm cảm khi mang thai: Nguyên nhân và cách phòng ngừa
• Mẹ bầu bị trầm cảm có ảnh hưởng đến thai nhi không?
• 10 Cách Giúp Thoát Khỏi Suy Nghĩ Tiêu Cực Cho Mẹ Bầu
• Rối loạn lo âu khi mang thai: Dấu hiệu và Phương pháp xử lý