Bệnh hoang tưởng ghen tuông: Biểu hiện và cách chữa trị hiệu quả

Bệnh hoang tưởng ghen tuông được xem là một dạng rối loạn nhân cách hoang tưởng với đặc trưng là sự nghi ngờ quá mức, vô cớ đối với người yêu, bạn đời của mình. Bệnh nhân có thể liên tục thực hiện các hành vi bốc đồng, kích động, mất kiểm soát gây ảnh hưởng đến bản thân và cả những người xung quanh nếu không được kiểm soát, ngăn chặn kịp thời. 

Thế nào là hoang tưởng ghen tuông?

Bệnh hoang tưởng ghen tuông hay còn được biết đến với tên gọi khác là hội chứng Othello là một dạng của rối loạn nhân cách hoang tưởng. Những người mắc phải tình trạng bệnh lý này sẽ có sự ghen tuông mù quáng, quá mức và vô lý đối với người mình yêu.

Trong thực tế, ghen tuông được xem như một cảm giác bình thường mà bất kỳ cặp đôi yêu nhau nào cũng sẽ trải qua. Nó chính là cảm xúc của một người khi yêu với những suy nghĩ, trăn trở và lo lắng, sợ đánh mất người mình yêu.

Nếu nó xuất hiện ở mức độ vừa phải thì đây thực chất là một loại “gia vị” cần thiết đối với tình yêu. Bởi chỉ khi bạn thực sự quan tâm, yêu thương và dành tình cảm cho ai đó thì bạn mới có cảm giác ghen tuông với họ, chỉ muốn họ dành sự quan tâm, chăm sóc cho riêng mình.

Tuy nhiên, đối với những người bệnh hoang tưởng ghen tuông thì sự ghen tuông của họ được biểu hiện ở mức độ nghiêm trọng và dữ dội hơn. Hội chứng này được đặt theo tên của một vở kịch cổ điển Othello: Vị tướng Ma-rốc ở Venice, trong đó nhân vật Othello là một người đàn ông luôn có sự nghi ngờ, thiếu tin tưởng đối với vợ mình và cuối cùng do sự ghen tuông mù quáng, ông đã tự tay giết chết vợ và tự sát.

Những người mắc phải chứng hoang tưởng này cũng sẽ tồn tại sự ghen tuông, nghi ngờ quá mức đối với người mình yêu. Họ luôn bị ám ảnh bởi sự phản bội và không thể kiểm soát được cảm xúc, hành vi của chính mình. Khi khởi phát các cơn ghen tuông, bệnh nhân dường như không kiểm soát được các hành vi bốc đồng, nóng giận của bản thân.

Bệnh nhân luôn có những phán đoán và tự khẳng định sự đúng đắn trong suy nghĩ của mình dù nó hoàn toàn không đúng với thực tế. Ngoài ra, người bệnh cũng có nhiều nguy cơ xuất hiện kèm theo một số bệnh lý tâm thần khác, điển hình như hoang tưởng luôn có người theo dõi, hoang tưởng bị truy hại,…

Tình trạng này gây ra rất nhiều ảnh hưởng đối với sức khỏe, đời sống và đặc biệt là mối quan hệ tình cảm của người bệnh. Do đó, hoang tưởng ghen tuông cần được sớm can thiệp, điều trị hiệu quả để giúp bệnh nhân cân bằng tốt trạng thái tâm lý, loại bỏ những hoang tưởng sai lệch, không đúng đắn.

Bệnh hoang tưởng ghen tuông có những biểu hiện gì?

Các biểu hiện của bệnh hoang tưởng ghen tuông thì rất dễ nhận biết bởi bệnh nhân luôn có thái độ ghen tuông thái quá cùng rất nhiều các hành vi tiêu cực. Tùy vào mức độ nghiêm trọng của bệnh mà các triệu chứng của bệnh nhân cũng có phần khác nhau.

Thông thường, đối với tình trạng nhẹ, mới khởi phát thì nhiều người thường nhầm lẫn đó chính là tính cách, sự ghen tuông, yêu thương quá mức đối với người mà họ yêu. Tuy nhiên, theo thời gian, mức độ ghen tuông sẽ tăng dần và trở thành rào cản to lớn trong mối quan hệ, mọi người xung quanh cũng dễ dàng nhận ra sự bất thường đối với các hành vi, cảm xúc, lời nói của bệnh nhân.

Để có thể nhận biết được một người mắc phải chứng hoang tưởng ghen tuông, bạn cần dựa vào một số biểu hiện đặc trưng sau:

• Luôn có sự hoài nghi, thiếu tin tưởng về lòng chung thủy của người mình yêu. Sự ghen tuông, nghi ngờ thể hiện một cách thái quá, không có căn cứ, không đúng với thực tế.
• Liên tục tìm kiếm các thông tin, bằng chứng để chứng minh về việc người yêu hay bạn đời của mình đang lừa dối, không chung thủy.
• Có niềm tin mãnh liệt vào suy nghĩ của bản thân và hoàn toàn không chấp nhận, đồng tình với những lời giải thích hay các bằng chứng xác thực của người khác.
• Do ghen tuông nên bệnh nhân sẽ liên tục có xu hướng muốn quản lý thời gian, kiểm tra điện thoại, máy tính cá nhân của bạn đời. Thường xuyên hỏi thăm về lịch trình, các mối quan hệ của đối phương.
• Có thái độ đay nghiến đối với bạn đời dù họ không làm sai bất cứ việc gì.
• Hay sử dụng lời nói, cử chỉ, hành động không phù hợp, tiêu cực và kích động quá mức đối với nửa kia.
• Không thể kiểm soát được sự ghen tuông của bản thân, thể hiện sự kích động của mình ở cả nơi công cộng.
• Lúc đầu họ có thể chỉ riêng tuông với người khác giới của chồng/ vợ nhưng về sau có thể cảm thấy nghi ngờ cả những người cùng giới hoặc bất kể ai có sự tương tác, tiếp xúc với nửa kia.
• Sự lo lắng, trăn trở kéo dài khiến cho bệnh nhân khó ngủ, không thể ngủ ngon giấc hoặc liên tục mơ gặp ác mộng, đặc biệt là cảnh bạn đời ngoại tình, lừa dối.
• Trở nên nhạy cảm quá mức đối với các vấn đề xoay quanh bạn đời.
• Dễ kích động, cáu gắt, hung hăng với nửa kia, thậm chí có nhiều trường hợp còn đe dọa về tính mạng.
• Mọi lời giải thích đối với người bệnh hoang tưởng ghen tuông đều là vô nghĩa. Đối với họ không bao giờ có sự tình cờ, ngẫu nhiên và những ánh mắt, cử chỉ bình thường cũng trở nên khác lạ và bất ổn.

Theo chia sẻ của các chuyên gia thì phần lớn những người mắc phải chứng hoang tưởng này thường sẽ không bao giờ thừa nhận về tình trạng bệnh lý của chính mình. Nếu có ai cố gắng phản bác và chứng minh những suy nghĩ, lo lắng của họ là không đúng đắn thì họ cũng sẽ có xu hướng kích động hoặc không muốn chia sẻ, xa lánh với người đó.

Đặc biệt, họ sẽ có phản ứng khá gay gắt về việc đi thăm khám và điều trị bệnh. Vì thế, gia đình và người thân cũng cần phải thực sự lưu ý, nhẹ nhàng trong vấn đề này, thuyết phục một cách khéo léo để họ có có thể nhận được sự hỗ trợ tốt từ bác sĩ chuyên khoa.

Hoang tưởng ghen tuông khởi phát từ đâu?

Mặc dù chưa thể xác định được rõ ràng về nguyên nhân làm khởi phát chứng hoang tưởng ghen tuông nhưng các nhà khoa học vẫn có thể đưa ra được nhiều giả thuyết về sự ảnh hưởng đối với hoang tưởng. Theo đó, một số chuyên gia chia sẻ về sự liên quan giữa bệnh và các ám ảnh tồi tệ trong quá khứ, đặc biệt là tình trạng bị phản bội, lừa gạt trong tình yêu.

Ngoài ra, tiền sử gia đình, các bệnh lý tâm thần cũng có thể là yếu tố làm gia tăng nguy cơ khởi phát chứng bệnh này. Cụ thể một số nguyên nhân thường được nhắc đến như:

• Ám ảnh, tổn thương tâm lý từ trong quá khứ: Những người đã từng phải chứng kiến hoặc đối mặt với những tổn thương có liên quan đến sự phản bội, không chung thủy trong tình yêu sẽ thường có nguy cơ phát triển hoang tưởng ghen tuông hơn so với bình thường. Những ám ảnh về tâm lý khiến họ luôn có sự dè dặt, nghi ngờ đối với người mình yêu và luôn có cảm giác bản thân sẽ bị lừa dối, lo sợ việc phải tổn thương thêm nhiều lần nữa.
• Do đặc điểm tính cách: Theo nghiên cứu thì nguy cơ mắc bệnh sẽ cao hơn đối với những người có tính cách hay lo lắng, sợ hãi, bất an và thiếu sự tin tưởng đối với bản thân, những người xung quanh.
• Ảnh hưởng từ môi trường: Sự ghen tuông phi lý, quá mức cũng có thể do tác động từ môi trường sống. Nếu trong gia đình luôn là những sự nghi ngờ, xung đột liên quan đến sự thiếu tin tưởng giữa ba mẹ thì tâm lý và tư tưởng của những người còn lại cũng có thể bị ảnh hưởng.
• Do các vấn đề về thoái hóa thần kinh: Bệnh hoang tưởng ghen tuông được tìm hiểu và phát hiện có mối quan hệ khá mật thiết đối với tình trạng Alzheimer hay Parkinson.
• Các bệnh lý tâm thần: Phần lớn các trường hợp hoang tưởng ghen tuông đều có sự tác động và xuất hiện kèm theo các vấn đề về tâm lý, tâm thần, chẳng hạn như rối loạn hoang tưởng, rối loạn nhân cách hoang tưởng, trầm cảm, rối loạn lưỡng cực hay tâm thần phân liệt.
• Lạm dụng chất kích thích, rượu bia: Trong nhiều nghiên cứu nhận thấy rằng, có đến khoảng từ 25 đến 35% các trường hợp bệnh hoang tưởng ghen tuông có liên quan đến chứng nghiện rượu và rượu bia chính là chất kích thích làm gia tăng các triệu chứng của ghen tuông.

Nhiều người thường nghĩ ghen tuông là cảm xúc thường thấy ở phụ nữ, tuy nhiên đối với chứng bệnh hoang tưởng ghen tuông lại có tỷ lệ phát triển cao hơn ở đàn ông. Chính vì thế, các biểu hiện về rối loạn hành vi, mất kiểm soát cảm xúc thường sẽ được biểu hiện một cách mạnh mẽ, gây nên nhiều ảnh hưởng tiêu cực.

Những ảnh hưởng của bệnh hoang tưởng ghen tuông

Mức độ nguy hiểm của hoang tưởng ghen tuông sẽ dần gia tăng theo thời gian. Dựa vào kết quả các cuộc nghiên cứu nhận thấy rằng, người bệnh lúc đầu có thể chỉ cảm thấy ghen tuông đối với nửa kia của mình nhưng dần sau đó họ sẽ nảy sinh những nghi hoặc, đố kỵ đối với hầu hết những người xung quanh, kể cả những người thân thiết trong gia đình.

Đặc trưng nổi bậc của bệnh lý này đó chính là sự đa nghi, thiếu niềm tin dữ dội về lòng chung thủy và người bệnh sẽ luôn tin tưởng vào những suy luận, phỏng đoán vô căn cứ của bản thân. Dù đã được giải thích, chứng minh cụ thể nhưng họ vẫn không thể chấp nhận hoặc thậm chí còn có sự kích đồng, nóng giận quá mức.

Theo đánh giá của các chuyên gia thì hoang tưởng ghen tuông là một dạng rối loạn hoang tưởng khá nguy hiểm với sự ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, đời sống, các mối quan hệ hoặc thậm chí là tính mạng của con người. Kèm theo cảm giác lo lắng, bất an và tiêu cực bởi sự ghen tuông mù quáng, bệnh nhân còn có xuất hiện các hành vi tiêu cực, mất kiểm soát, bốc đồng gây nguy hiểm đối với bản thân và cả những người xung quanh.

Cụ thể, một số ảnh hưởng mà bệnh hoang tưởng ghen tuông có thể gây ra như:

• Khiến người bệnh luôn trong trạng thái lo lắng, bồn chồn, bất an, khó tập trung vào bất kỳ công việc nào.
• Rối loạn về cảm xúc, nhạy cảm quá mức hoặc dễ kích đồng, cáu gắt.
• Gây ra sự ngột ngạt trong mối quan hệ tình cảm bởi sự kiểm soát, nghi ngờ vô căn cứ của bệnh nhân. Trong thực tế đã có không ít các trường hợp chia tay, ly hôn bởi sự ảnh hưởng của căn bệnh này.
• Khiến cho đối phương cảm thấy mệt mỏi vì sự ghen tuông mất kiểm soát của người bệnh. Hoặc nếu nghiêm trọng hơn có thể rơi vào trạng thái trầm cảm, stress kéo dài.
• Gia tăng nguy cơ xuất hiện các hành vi bạo lực trong hôn nhân, gia đình.
• Một số tình trạng ghen tuông quá mức và không được kiểm soát tốt có thể đe dọa giết người, tự sát.

Nhìn chung, hoang tưởng ghen tuông có thể gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực và tồi tệ đối với bản thân người bệnh và cả những người xung quanh. Vì thế, căn bệnh này cần sớm được hỗ trợ khắc phục và can thiệp phù hợp để giúp loại bỏ sự ghen tuông mù quáng, hỗ trợ xây dựng lại tâm lý và đời sống ổn định cho bệnh nhân.

Cách chữa trị bệnh hoang tưởng ghen tuông hiệu quả

Như đã chia sẻ, phần lớn những người mắc hội chứng Othello thường sẽ khó chấp nhận về tình trạng bệnh lý của mình hoặc thậm chí họ còn có xu hướng chống đối, phản kháng dữ dội khi được đề nghị thăm khám, điều trị. Do đó, để có thể hỗ trợ tốt cho các bệnh nhân hoang tưởng ghen tuông thì đòi hỏi phải có sự hỗ trợ giữa gia đình, người thân và bác sĩ chuyên khoa.

Tình trạng bệnh lý thường kéo dài trong nhiều năm liền và biểu hiện ở những mức độ khác nhau nên việc hỗ trợ chẩn đoán cũng gặp không ít khó khăn. Hiện nay, bệnh hoang tưởng ghen tuông sẽ được hỗ trợ chẩn đoán dựa vào tiêu chuẩn DSM-5 và ICD-10 nên các bác sĩ chủ yếu sẽ đánh giá thông qua các triệu chứng lâm sàng cùng một số xét nghiệm cần thiết.

Theo đánh giá của các chuyên gia thì nếu được hỗ trợ sớm và áp dụng các phương pháp can thiệp phù hợp thì người bệnh hoang tưởng ghen tuông vẫn có thể kiểm soát được tốt những cơn ghen tuông quá mức của bản thân, giúp giảm bớt sự hoài nghi và các triệu chứng nguy hiểm khác. Tùy vào mức độ nghiêm trọng và các yếu tố tác động mà các bác sĩ cũng sẽ cân nhắc kỹ lưỡng trong việc đưa ra phác đồ điều trị hiệu quả dành cho từng trường hợp bệnh khác nhau.

Dưới đây là một số phương pháp sẽ được ưu tiên để áp dụng cho bệnh nhân hoang tưởng ghen tuông:

1. Trị liệu tâm lý

Trị liệu tâm lý hay cụ thể là liệu pháp nhận thức hành vi chính là một trong các phương pháp thường xuyên được hỗ trợ áp dụng cho những trường hợp mắc phải hội chứng Othello. Theo đánh giá của các chuyên gia thì sự ghen tuông thái quá của bệnh nhân thường xuất phát từ những suy nghĩ, nhận thức sai lệch nên việc hỗ trợ kiểm soát, điều chỉnh là việc vô cùng cần thiết.

Các chuyên gia tâm lý sẽ sử dụng kết hợp nhiều kỹ thuật hành vi khác nhau, cụ thể như tiếp xúc, tái cấu trúc nhận thức, ngăn chặn các phản ứng tiêu cực để giúp bệnh nhân dần thay đổi về tư duy, cảm xúc và hạn chế tối đa các hành vi tiêu cực, không đúng đắn. Kèm theo đó, người bệnh cũng có thể được trang bị thêm một số kỹ năng thư giãn, giải tỏa cảm xúc để giảm bớt các tác động tiêu cực của hội chứng.

2. Sử dụng thuốc

Đối với các trường hợp nghiêm trọng, cực đoan hơn thì bác sĩ chuyên khoa sẽ hỗ trợ chỉ định kết hợp thêm một số loại thuốc để giúp kiểm soát tốt các triệu chứng của bệnh. Ví dụ như:

• Thuốc chống trầm cảm
• Thuốc chống loạn thần
• Thuốc an thần
• Thuốc chống lo âu

Thời gian dùng thuốc có thể tùy thuộc vào từng mức độ nghiêm trọng và sự đáp ứng của mỗi bệnh nhân. Thông thường quá trình điều trị dùng thuốc cho người bệnh hoang tưởng ghen tuông có thể kéo dài từ vài tháng đến vài năm nên rất cần sự nỗ lực, kiên trì của người bệnh và sự hỗ trợ, đồng hành của gia đình, người thân.

3. Nhập viện

Các chuyên gia cho biết rằng, hầu hết các trường hợp hoang tưởng ghen tuông đều có thể được hỗ trợ điều trị ngoại trú với các biện pháp can thiệp khác nhau. Tuy nhiên, nếu tình trạng bệnh trở nên quá tồi tệ, bệnh nhân mất hoàn toàn kiểm soát về hành vi và thường xuyên đe dọa đến tinh thần, thể chất, tính mạng của bản thân, những người xung quanh thì sẽ được yêu cầu nhập viện để theo dõi, can thiệp tốt hơn.

Khi nhập viện điều trị, bệnh nhân sẽ được hạn chế tiếp xúc với bạn đời nên có thể giảm bớt khả năng khởi phát các cơn ghen tuông nguy hiểm. Đồng thời, tại đây luôn có sự túc trực của các điều dưỡng, bác sĩ để hỗ trợ tốt trong việc kiểm soát các triệu chứng, hành vi chưa đúng đắn của bệnh nhân.

4. Sự hỗ trợ từ gia đình, người thân

Bên cạnh đó, người bạn đời và những người thân bên cạnh cũng cần dành sự quan tâm, chia sẻ với bệnh nhân. Tuyệt đối không được sử dụng thái độ miệt thị, chỉ trích, xa lánh với người bệnh vì điều này càng khiến cho tinh thần họ trở nên bất ổn và dễ làm bùng phát các cơn giận dữ, kích động nguy hiểm.

Thay vào đó, những người xung quanh nên dành nhiều thời gian để chia sẻ, trò chuyện với bệnh nhân, giúp họ cảm nhận được sự yêu thương và an toàn. Đồng thời, hãy hỗ trợ họ xây dựng và duy trì tốt lối sống lành mạnh, ăn uống, nghỉ ngơi, tập luyện thể thao tích cực để góp phần giúp cho quá trình điều trị đạt được nhiều thành công hơn.

Bệnh hoang tưởng ghen tuông là một dạng rối loạn tâm thần nguy hiểm có khả năng gây ra nhiều ảnh hưởng đối với bản thân người bệnh, bạn đời và cả những người xung quanh. Tình trạng này nếu không sớm được chữa trị sẽ biến chứng thành mãn tính khiến cho bệnh nhân khó duy trì tốt các mối quan hệ tình cảm tốt đẹp.

Có thể bạn quan tâm:

• Hội Chứng Hoang Tưởng Người Khác Yêu Mình – Những hệ lụy nguy hiểm
• Hội chứng ám ảnh quá khứ: Biểu hiện và các cách điều trị hiệu quả
• Hội Chứng Sợ Yêu (Philophobia) – Làm thế nào để khắc phục?
• Hội Chứng Ám Ảnh Tình Yêu: Nhận biết và cách điều trị