Trầm cảm cấp độ 3: Các dấu hiệu nhận biết và phương hướng điều trị

Trầm cảm cấp độ 3 hay còn gọi là trầm cảm nặng là giai đoạn nghiêm trọng của bệnh với những biểu hiện buồn bã, chán nản, mệt mỏi xuất hiện liên tục, kèm theo đó có thể là những suy nghĩ tiêu cực, thậm chí là ý định muốn tự sát. Trầm cảm ở giai đoạn này cần được phát hiện và có biện pháp can thiệp kịp thời để hạn chế tối đa các ảnh hưởng tiêu cực đối với sức khỏe, đời sống và cả tính mạng của người bệnh. 

Trầm cảm cấp độ 3 là gì?

Trầm cảm là một vấn đề sức khỏe tâm thần hiện đang phát triển và ảnh hưởng phổ biến trên toàn thế giới. Căn bệnh này có thể khởi phát ở bất kỳ đối tượng nào và như chia sẻ của các chuyên gia thì mỗi chúng ta đều có nguy cơ trải qua ít nhất một giai đoạn trầm cảm trong suốt cuộc đời.

Trầm cảm được chia thành 3 giai đoạn chính là trầm cảm cấp độ 1 (nhẹ), trầm cảm cấp độ 2 (vừa) và trầm cảm cấp độ 3 (nặng). Khi bệnh trầm cảm phát triển đến giai đoạn 3 thì quá trình điều trị và can thiệp phục hồi sức khỏe cho người bệnh sẽ gặp thêm nhiều trở ngại, người bệnh cần kiên trì áp dụng trong thời gian dài hoặc có thể được can thiệp đến suốt đời.

Người bệnh trầm cảm cấp độ 3 sẽ thường xuyên rơi vào trạng thái buồn bã, chán nản, u sầu, tuyệt vọng và mất hoàn toàn niềm tin vào cuộc sống. Họ không muốn thực hiện bất cứ công việc gì và thậm chí còn có thể tự thực hiện các hành vi làm tổn thương bản thân hoặc tự sát.

Dựa vào số liệu thống kê nhận thấy, tỷ lệ trầm cảm ở nữ giới cao hơn so với nam giới nhưng tỷ lệ tự tử do trầm cảm gây ra lại chiếm phần đông ở nam giới. Theo đó, ý đồ tự sát của người bệnh sẽ cao gấp 10 đến 12 lần so với hành vi tự sát, trong đó có đến 15% số trường hợp đang mắc phải trầm cảm nặng.

Trầm cảm cũng được xem là một trong các nguyên nhân phổ biến hàng đầu gây ra các vụ tự sát trên toàn thế giới. Nếu không kịp thời phát hiện và có biện pháp ngăn chặn tốt thì trầm cảm nặng có thể gây ra rất nhiều ảnh hưởng tiêu cực đối với đời sống hàng ngày của người bệnh, đặc biệt có thể cướp đi cả mạng sống của họ.

Các dấu hiệu nhận biết trầm cảm cấp độ 3

Các biểu hiện của người bệnh trầm cảm cấp độ 3 thường xuất hiện liên tục với mức độ nặng gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, đời sống sinh hoạt hàng ngày của người bệnh. Ngoài ra, nó còn có thể làm suy giảm khả năng học tập, năng lực làm việc, tác động xấu đến các mối quan hệ xung quanh khiến cho người bệnh luôn mệt mỏi, bi quan và chán ghét cuộc sống hiện tại.

Nhìn chung các trường hợp trầm cảm ở giai đoạn nặng sẽ có đầy đủ các triệu chứng cốt lõi và liên quan. Tần suất xuất hiện của các triệu chứng này cũng sẽ liên tục hơn, nó diễn ra một cách dữ dội và khó kiểm soát.

Cụ thể, một người được chẩn đoán mắc trầm cảm cấp độ 3 nếu họ có đủ 2 triệu chứng đặc trưng và hầu hết các triệu chứng liên quan sau đây, chúng thường kéo dài ít nhất 2 năm.

Triệu chứng đặc trưng của trầm cảm:

• Khí sắc trầm buồn, chán nản, mệt mỏi, suy sụp, bi quan và tuyệt vọng về cuộc sống.
• Mất dần hứng thú với các hoạt động xảy ra xung quanh, kể cả những điều mà bản thân đã từng rất yêu thích và đam mê.

Triệu chứng liên quan của trầm cảm:

• Giấc ngủ bị rối loạn nghiêm trọng, thường xuyên cảm thấy khó ngủ, mất ngủ nhiều ngày, trằn trọc không ngủ được, hay mơ gặp ác mộng và tỉnh giấc vào sáng sớm nhưng không thể ngủ lại. Một số ít người bệnh có thể luôn ở trong trạng thái buồn ngủ, luôn muốn ngủ mọi lúc mọi nơi nhưng cơ thể vẫn cảm thấy mệt mỏi, suy nhược.
• Thói quen ăn uống thay đổi bất thường, có thể ăn uống vô độ, ăn liên tục và không kiểm soát hoặc chán ăn, ăn không ngon miệng, thường xuyên bỏ bữa, rối loạn tiêu hóa, buồn nôn.
• Mất tập trung, không thể duy trì sự chú ý vào bất cứ công việc gì. Ngoài ra, trí nhớ của người bệnh cũng bị suy giảm đáng kể, họ hay quên trước quên sau, không thể nhớ được những sự kiện, cuộc hẹn quan trọng hoặc những thông tin vừa mới được truyền đạt.
• Người bệnh luôn có xu hướng tự đổ lỗi cho bản thân, tự cho mình là người bất tài, vô dụng, kém cỏi.
• Cơ thể nặng nhọc, di chuyển chậm chạp và không muốn làm bất cứ điều gì.
• Cảm xúc rối loạn nghiêm trọng, dễ kích động, cáu gắt, nóng giận vô cớ hoặc chỉ vì một vấn đề vô cùng nhỏ nhặt.
• Luôn ở trong trạng thái mệt mỏi, thiếu năng lượng, cơ thể dần bị suy nhược và đối diện với nhiều triệu chứng thể chất như đau đầu, đau nhức chân tay, chóng mặt,…
• Không còn cảm nhận rõ sự hạnh phúc và niềm vui xoay quanh cuộc sống.
• Suy nghĩ tiêu cực, bi quan, nghĩ về cái chết và có ý định muốn tự sát, tìm nhiều cách để thực hiện hành vi tự kết liễu bản thân.

Đối với người bệnh trầm cảm cấp độ 3, các triệu chứng này sẽ liên tục xuất hiện và gây ảnh hưởng lớn đối với đời sống sinh hoạt hàng ngày và làm suy giảm nghiêm trọng về sức khỏe tinh thần lẫn thể chất. Vì thế, việc chủ động tiến hành thăm khám và điều trị nhanh chóng đóng vai trò vô cùng quan trọng. Quá trình phục hồi sức khỏe có thể gặp nhiều trở ngại nhưng nếu kiên trì áp dụng tốt các biện pháp điều trị hiệu quả thì người bệnh vẫn có nhiều cơ hội để cân bằng tinh thần, ổn định và hòa nhập tốt với cộng đồng.

Vì sao khởi phát trầm cảm cấp độ 3?

Trầm cảm cấp độ 3 là tình trạng bệnh lý với những diễn biến vô cùng phức tạp và nguy hiểm. Nguyên nhân khởi phát căn bệnh này hiện vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, theo kết quả của một số nghiên cứu và các thông tin khảo sát trên thực tế thì các nhà khoa học cũng đã liệt kê ra được một số yếu tố liên quan nhất định.

Đối với những trường hợp trầm cảm nặng, nguyên nhân chủ yếu đó chính là sự chủ quan và không kịp thời phát hiện để ngăn chặn tốt tình trạng trầm cảm ở cấp độ nhẹ và vừa. Các biểu hiện của trầm cảm ở các giai đoạn trước nếu không được can thiệp tốt sẽ dần phát triển theo thời gian và nhanh chóng trở nên nghiêm trọng. Đây được xem là nguyên nhân chủ yếu và trực tiếp có thể làm khởi phát tình trạng trầm cảm cấp độ 3.

Bên cạnh đó, trầm cảm giai đoạn này cũng có thể hình thành bởi các lý do sau:

• Yếu tố di truyền: Trầm cảm và hầu hết các chứng rối loạn tâm thần khác đều được xác định là có liên quan đến yếu tố ADN, nó có khả năng di truyền nếu trong gia đình từng có người mắc phải căn bệnh này. Vì thế, các chuyên gia cho biết rằng, một người được sinh ra trong gia đình có ông bà, ba mẹ hoặc anh chị em từng mắc trầm cảm thì nguy cơ bị bệnh của họ sẽ cao hơn so với thông thường.
• Sang chấn tâm lý: Trầm cảm cấp độ 3 có khả năng khởi phát nếu một người phải trải qua các cú sốc tinh thần nghiêm trọng. Dựa vào số liệu thống kê nhận thấy, phần lớn các trường hợp trầm cảm nặng đều do sự ảnh hưởng từ các sự kiện gây sang chấn như ly hôn, gia đình ly tán, mất người thân, phá sản, thất nghiệp, tai nạn, mắc bệnh hiểm nghèo,…Các sang chấn này nếu vượt qua khả năng chịu đựng của một người sẽ khiến họ dần rơi vào trạng thái trầm cảm, bế tắc, tuyệt vọng dữ dội.
• Căng thẳng, áp lực kéo dài: Đây được xem là nguyên nhân phổ biến làm khởi phát trầm cảm, đặc biệt là trong xã hội phát triển và bận rộn như hiện nay. Con người phải luôn đối diện với những áp lực từ học tập, công việc, tài chính, gia đình, các mối quan hệ xã hội khiến họ dễ rơi vào tình trạng chênh vênh, lạc lõng và mất dần định hướng. Những sự căng thẳng kéo dài dai dẳng không được khắc phục tốt sẽ khiến cho tâm lý của họ trở nên bất ổn và hình thành nên chứng trầm cảm.
• Mất ngủ thường xuyên: Mất ngủ và trầm cảm được nghiên cứu là có mối quan hệ mật thiết với nhau. Có hơn 80% các trường hợp trầm cảm bị mất ngủ và ngược lại, mất ngủ kéo dài chính là nguyên nhân gia tăng nguy cơ trầm cảm ở nhiều người.
• Ảnh hưởng từ bệnh lý: Trầm cảm cấp độ 3 cũng có nhiều nguy cơ phát triển nếu người bệnh đang mắc phải một số vấn đề sức khỏe như chấn thương sọ não, u não, viêm não, tai biến mạch máu não, sa sút trí tuệ,….
• Thói quen tiêu cực: Các thói quen tiêu cực như nghiện mạng xã hội, lạm dụng quá nhiều chất kích thích, chất gây nghiện cũng là một trong các yếu tố có thể làm gia tăng nguy cơ bị trầm cảm.

Trầm cảm cấp độ 3 có thể khởi phát do nhiều nguyên nhân khác nhau. Tuy nhiên, dù bệnh tình xuất phát từ bất cứ lý do nào cũng cần được nhanh chóng kiểm soát và khắc phục hiệu quả để ngăn chặn các ảnh hưởng tiêu cực đối với người bệnh và cả những người xung quanh. Do đó, ngay khi nhận thấy các dấu hiệu của trầm cảm hoặc nghi ngờ bản thân mắc bệnh, bạn cũng cần chủ động tiến hành thăm khám để được hỗ trợ và can thiệp hiệu quả.

Trầm cảm cấp độ 3 có thực sự nguy hiểm?

Trầm cảm cấp độ 3 chính là giai đoạn nguy hiểm nhất của chứng rối loạn tâm thần này. Lúc này người bệnh phải liên tiếp đối diện với những triệu chứng bất thường về cả tinh thần và thể chất khiến cho họ vô cùng mệt mỏi nhưng không thể thoát ra được trạng thái tồi tệ đó.

Trầm cảm nặng gây ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống sinh hoạt hàng ngày của người bệnh. Bệnh nhân khó có thể duy trì tốt các hoạt động sinh hoạt, học tập, làm việc mỗi ngày, thậm chí dễ gây ra những hệ lụy nguy hiểm, khiến cho công việc thất bại hoặc trì trệ nghiêm trọng.

Người bệnh trầm cảm cấp độ này không còn bất kỳ hứng thú nào đối với các hoạt động diễn ra xung quanh. Họ luôn có xu hướng tránh né việc giao tiếp, tương tác và gần gũi với những người bên cạnh. Họ thường tự tạo cho mình một lớp vỏ bọc để lẩn tránh khỏi xã hội, lâu dần trở nên tách biệt và cô lập giữa cộng đồng.

Bên cạnh đó, tình trạng mất ngủ, rối loạn ăn uống kéo dài liên tục cũng khiến cho sức khỏe của người bệnh dần bị suy giảm. Sức đề kháng bị yếu đi sẽ làm gia tăng nguy cơ phát triển các bệnh lý khác, chẳng hạn như cảm cúm, cảm lạnh,…

Đặc biệt hơn, trầm cảm cấp độ 3 chính là nguyên nhân lớn nhất có thể làm gia tăng tỷ lệ tự sát ở nhiều người bệnh. Các hành vi tự sát được thực hiện nhằm mục đích giúp bản thân bệnh nhân thoát khỏi những cảm xúc tồi tệ và tiêu cực. Họ xem cái chết như một sự giải thoát cho chính mình và chỉ có rời khỏi cuộc đời mới giúp họ thảnh thơi, nhẹ nhàng hơn.

Trong thực tế đã có không ít các trường hợp người bệnh trầm cảm tự sát và đây có thể là nguyên nhân chiếm tỷ lệ cao gây nên các vụ tử vong trên toàn thế giới, chỉ đứng sau tai nạn giao thông. Theo đó, tỷ lệ tự sát do trầm cảm thường xảy ra ở nam giới hơn so với phụ nữ. Các chuyên gia cho biết, nam giới khi rơi vào trầm cảm thường ít có xu hướng tìm kiếm sự giúp đỡ hơn và họ có xu hướng giải quyết căng thẳng một cách mạnh mẽ, quyết liệt hơn phái nữ.

Hướng điều trị hiệu quả trầm cảm cấp độ 3

Với sự phát triển của y học hiện nay, trầm cảm đã có thể điều trị bằng nhiều biện pháp khác nhau. Tuy nhiên, đối với các trường hợp trầm cảm cấp độ 3 thì việc điều trị cũng gặp không ít khó khăn và trở ngại. Thông thường, bác sĩ chuyên khoa sẽ tiến hành thăm khám và chẩn đoán chính xác về tình trạng bệnh để dễ dàng hơn trong việc đưa ra phác đồ điều trị phù hợp, hiệu quả nhất.

Trầm cảm giai đoạn nặng cần được kết hợp nhiều biện pháp điều trị khác nhau và kiên trì áp dụng trong thời gian dài. Một số tình trạng nghiêm trọng có thể được chỉ định can thiệp và sử dụng thuốc để kiểm soát cả đời để tránh các ảnh hưởng tiêu cực có thể xảy ra.

Tuy nhiên, trong thực tế vẫn có rất nhiều các trường hợp trầm cảm cấp độ 3 khi được điều trị tốt vẫn có thể cân bằng và ổn định tốt cuộc sống, người bệnh dễ dàng hòa nhập với cộng đồng và tự chăm sóc tốt cho bản thân. Tùy thuộc vào từng tình trạng khác nhau mà các bác sĩ chuyên khoa có thể cân nhắc chỉ định sử dụng các biện pháp hiệu quả sau đây:

1. Trị liệu tâm lý

Trong những năm trở lại đây, trị liệu tâm lý là phương pháp nhận được rất nhiều sự quan tâm của giới chuyên môn lẫn những người đang mắc phải các rối loạn tâm thần hoặc những vấn đề sức khỏe tâm lý. Đây được biết đến là phương pháp hỗ trợ trị liệu không sử dụng thuốc điều trị, không can thiệp đến cơ thể và có thể áp dụng được cho hầu hết các đối tượng khác nhau, kể cả trẻ em và người già cao tuổi.

Tâm lý trị liệu sử dụng công cụ chính là ngôn ngữ để tác động sâu vào tiềm thức của con người, giúp họ hiểu hơn về những cảm xúc, suy nghĩ, hành vi của mình và hướng đến cách khắc phục hiệu quả, an toàn. Khi áp dụng phương pháp này cho các trường hợp trầm cảm cấp độ 3 thì người bệnh sẽ được gặp gỡ và trao đổi trực tiếp cùng với chuyên gia tâm lý, nhà trị liệu để dần tháo gỡ các nút thắt, khúc mắc trong lòng.

Thông qua những buổi trị liệu tâm lý, người bệnh sẽ dần loại bỏ tốt các yếu tố tác động làm bản thân bị căng thẳng, mệt mỏi và tiêu cực. Ngoài ra, phương pháp này còn mang đến rất nhiều lợi ích như:

• Giúp người bệnh đối mặt và vượt qua những khủng hoảng tâm lý.
• Hỗ trợ cân bằng cuộc sống, tìm giải pháp phù hợp.
• Mở rộng và nâng cao các mối quan hệ xã hội, tái hòa nhập cộng đồng.
• Học cách sắp xếp và đặt mục tiêu cho bản thân.
• Loại bỏ căng thẳng, lo lắng, kiểm soát cảm xúc hiệu quả.
• Học cách suy nghĩ tích cực, điều chỉnh hành vi đúng mực.
• Nâng cao khả năng chịu đựng, chấp nhận khó khăn và vượt qua thử thách.
• Mang đến cảm giác hạnh phúc, vui vẻ và hài lòng về cuộc sống.

Trị liệu tâm lý cần được thực hiện bởi các chuyên gia, nhà trị liệu có chuyên môn cao và cần có sự tin tưởng, phối hợp chặt chẽ của bệnh nhân cùng với gia đình. Tùy vào tình trạng của người bệnh mà các chuyên gia tâm lý có thể kết hợp và thay đổi luân phiên giữa các phương pháp trị liệu khác nhau để mang đến kết quả tốt nhất, hiệu quả nhất.

2. Thay đổi thói quen sinh hoạt tại nhà

Song song với việc áp dụng tốt biện pháp trị liệu tâm lý cùng với chuyên gia thì người bệnh trầm cảm cấp độ 3 cũng cần chú ý nhiều hơn đến chế độ sinh hoạt hàng ngày của bản thân. Việc thay đổi và duy trì lối sống lành mạnh đóng vai trò rất cần thiết và quan trọng đối với quá trình phục hồi sức khỏe tinh thần, thể chất của người bệnh. Vì thế, bệnh nhân trầm cảm cần phải đặc biệt chú ý và nhanh chóng thay đổi những thói quen tiêu cực, hình thành những nếp sống lành mạnh, phù hợp hơn.

Để có mau chóng loại bỏ những ảnh hưởng do trầm cảm gây ra, bạn cần phải chú ý đến chất lượng giấc ngủ, chế độ ăn uống hàng ngày và tăng cường tập luyện thể dục thể thao để nâng cao sức đề kháng. Bên cạnh đó, cần tập thói quen chia sẻ, gặp gỡ và tâm sự nhiều hơn với những người thân thiết bên cạnh để giảm bớt các phiền muộn trong cuộc sống, giúp tinh thần thoải mái và dễ chịu hơn.

Người bệnh trầm cảm cần nhanh chóng loại bỏ các thói quen tiêu cực như thường xuyên thức khuya, uống nhiều rượu bia, thuốc lá, các chất kích thích, lạm dụng mạng xã hội quá nhiều để phòng tránh việc làm cho tình trạng trầm cảm càng trở nên tồi tệ hơn. Hãy luôn quan tâm và biết cách sắp xếp thời gian hợp lý, hạn chế sự căng thẳng, mệt mỏi kéo dài khiến cho tâm trạng càng trở nên tồi tệ.

3. Sử dụng thuốc điều trị

Đa phần các trường hợp trầm cảm cấp độ 3 đều được chỉ định sử dụng kèm theo với một số loại thuốc chống trầm cảm, thuốc an thần,…để kiểm soát các triệu chứng của bệnh. Việc dùng thuốc sẽ giúp bệnh nhân thuyên giảm được các biểu hiện nghiêm trọng và phòng tránh các hậu quả đáng tiếc có thể xảy ra, đặc biệt là tự sát.

Tuy nhiên, việc dùng thuốc chống trầm cảm cần được chỉ định và hướng dẫn cụ thể bởi bác sĩ chuyên khoa. Dựa theo nghiên cứu nhận thấy rằng, hầu hết các loại thuốc hỗ trợ điều trị rối loạn tâm thần đều có khả năng gây ra các tác dụng phụ ngoài mong muốn nên cần phải thực sự cẩn trọng trong quá trình dùng thuốc.

Người bệnh không được tự ý mua thuốc về sử dụng, không dùng lại đơn thuốc cũ hoặc uống theo đơn thuốc của bệnh nhân khác. Quá trình uống thuốc cần tuân thủ đúng theo yêu cầu của bác sĩ, uống đúng thuốc, đúng liều lượng, đúng giờ để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho sức khỏe và hỗ trợ tốt cho quá trình phục hồi bệnh.

4. Phương pháp sốc điện

Phương pháp sốc điện có tên tên anh là Electroconvulsive Therapy, viết tắt là ECT là một trong các thủ thuật được sử dụng phổ biến hiện nay để hỗ trợ cải thiện chứng trầm cảm ở giai đoạn nặng. Bác sĩ chuyên khoa sẽ sử dụng một dòng diện với cường độ nhỏ vừa phải để dẫn truyền qua não bộ của người bệnh để tạo ra một cơn co giật ngắn hạn. Quá trình này được thực hiện trong lúc người bệnh được gây mê toàn thân nên không gây cảm giác đau đớn hoặc khó chịu.

Nhờ có phương pháp này mà các chấ hóa học bên trong não bộ của người bệnh sẽ dần được thay đổi, nó giúp cho các triệu chứng của trầm cảm dần bị đảo ngược và phục hồi tốt hơn. Thông thường thì ECT sẽ được áp dụng cho các trường hợp trầm cảm cấp độ 3 không đáp ứng với các phương pháp trị liệu tâm lý hoặc sử dụng thuốc chống trầm cảm.

Trầm cảm cấp độ 3 là tình trạng bệnh nghiêm trọng với mức độ nguy hiểm cao nên cần được quan tâm và điều trị kịp thời để phòng tránh tốt các ảnh hưởng tiêu cực đối với bệnh nhân. Mong rằng qua các chia sẻ trong bài viết trên đây, bạn đọc sẽ hiểu thêm về giai đoạn trầm cảm này và có biện pháp can thiệp phù hợp, giúp người bệnh mau chóng phục hồi sức khỏe và tái hào nhập cộng đồng tốt hơn.

Có thể bạn quan tâm:

• Trầm cảm cấp độ 1 (giai đoạn nhẹ): Dấu hiệu và cách khắc phục
• Trầm cảm cấp độ 2: Nguyên nhân, nhận biết và điều trị
• Bị trầm cảm nên ăn gì để giúp cải thiện tình trạng bệnh?
• Trầm cảm ẩn (Masked Depression): Biểu hiện và phương pháp điều trị