Stress, căng thẳng kéo dài có gây vô sinh ở nam giới hay không?

Nhiều nghiên cứu được thực hiện cho thấy, tình trạng stress, căng thẳng kéo dài có nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tinh thần và cả thể chất của con người. Đặc biệt, những người căng thẳng trong thời gian dài, và có thói quen sinh hoạt không điều độ có tỷ lệ vô sinh cao hơn so với những nhóm đối tượng khác. Stress, căng thẳng kéo dài gây vô sinh ở nam giới là điều chúng ta có thể nhận thấy thông qua những kết quả nghiên cứu được công bố.

Stress, căng thẳng kéo dài gây vô sinh ở nam giới?

Fertility and Sterility, một tạp chí chuyên ngành về sức khoẻ sinh sản và vô sinh tại Mỹ năm 2018 từng công bố một nghiên cứu về mối liên hệ giữa sức khỏe tâm thần và khả năng sinh sản. Dựa trên số liệu nghiên cứu của hơn 1608 nam giới được tuyển chọn, các nhà khoa học nhận ra rằng, những người đàn ông bị stress, căng thẳng kéo dài và trầm cảm nặng có khả năng vô sinh cao hơn 60% so với những người còn lại.

Nghiên cứu này cho chúng ta thấy được một sự thật là, nam giới nếu bị căng thẳng lâu ngày, thường xuyên chịu đựng áp lực mà không có cách giải tỏa, cũng như suy nghĩ tiêu cực về những vấn đề xung quanh thì luôn có mức hormone testosterone thấp hơn bình thường. Testosterone ảnh hưởng trực tiếp đến những yếu tố liên quan đến khả năng sinh sản như: nồng độ và chất lượng tinh trùng, hoạt động của tinh hoàn, quá trình sản xuất tinh trùng,…

Stress kéo dài gây vô sinh ở nam giới thể hiện rõ nhất việc giảm ham muốn tình dục và chất lượng tinh trùng kém. Khi bị căng thẳng và stress kéo dài, nam giới thường gặp một số vấn đề như không còn ham muốn trong chuyện quan hệ, rối loạn cương dương, liệt dương, xuất tinh sớm, chất lượng tinh trùng kém (tinh trùng dị dạng, tinh trùng loãng, khả năng di chuyển của tinh trùng kém,…) và một số ảnh hưởng khác.

Nguyên nhân của hiện tượng này là do căng thẳng làm ức chế hoạt động của những hormone quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh lý và khả năng sinh sản. Những người phải trải qua hai hay nhiều cú sốc tâm lý trong thời gian ngắn, hoặc làm việc với cường độ cao trong thời gian dài cho thấy nồng độ testosterone trong cơ thể giảm mạnh, khiến tỉ lệ tinh trùng và khả năng thụ thai với trứng luôn ở mức thấp hơn bình thường.

Có một mối liên hệ mang tính qua lại giữa stress và vô sinh. Khi bị stress, chất lượng tinh trùng và hoạt động tình dục của nam giới bị ảnh hưởng khiến họ khó có con hơn. Và khi phát hiện bản thân bị vô sinh, nhiều nam giới cảm thấy khủng hoảng, suy sụp dẫn đến nghi ngờ sự nam tính của bản thân. Điều này góp phần làm cho tình trạng căng thẳng và vô sinh ngày càng tồi tệ. Đây là một vòng tuần hoàn không lối thoát, nếu họ không thể tự vượt qua sự căng thẳng đeo bám.

Sự khủng hoảng và tự ti của đàn ông khi biết bản thân vô sinh một phần đến từ những định kiến xã hội. Chúng ta biết rằng, có nhiều nguyên nhân gây vô sinh như xuất tinh sớm, liệt dương, chất lượng tinh trùng kém, nồng độ tinh trùng quá loãng,… Những người bị rối loạn chức năng tình dục, không thể thực hiện hành vi tình dục là những người vô sinh. Bên cạnh đó, những người đàn ông có hoạt động tình dục bình thường vẫn có khả năng vô sinh do chất lượng tinh trùng không đạt yêu cầu.

Tuy nhiên, trong xã hội từ xưa đến nay vẫn còn cái nhìn kì thị với việc nam giới vô sinh. Nhiều người cho rằng một người đàn ông vô sinh là người không thể sinh hoạt tình dục, không phải là người đàn ông đích thực. Những người vô sinh phải nhận cái nhìn kì thị và chế giễu từ người khác, và việc này tổn thương nặng nề đến lòng tự trọng và tính nam của họ. Đàn ông vô sinh phải chịu những áp lực tâm lý nặng nề và căng thẳng kéo dài đến mức một vài người trong số họ làm mọi cách để che giấu.

Hậu quả của định kiến này là rất nhiều phụ nữ phải đứng ra nhận lãnh trách nhiệm cho vấn đề vô sinh của hai vợ chồng, trong khi bản thân không hề có lỗi. Vô sinh và stress kéo dài có thể trở thành một rào cản lớn trong mối quan hệ vợ chồng. Trong khi phụ nữ có xu hướng dễ dàng bày tỏ cảm xúc, thể hiện những khó khăn của bản thân nếu có vấn đề về sinh sản, thì đàn ông lại thường kiềm nén và không dám bày tỏ sự mệt mỏi, yếu đuối của mình trước mặt bạn đời.

Nguyên nhân khiến stress căng thẳng kéo dài gây vô sinh ở nam giới

Stress và căng thẳng là vấn đề tồn tại ở hầu hết những nền văn hóa, đặc biệt là ở những đất nước có nền kinh tế phát triển và cuộc sống tất bật, vội vã. Stress có thể xảy ra ở cả đàn ông và phụ nữ, tuy nhiên nguyên nhân gây ra tình trạng này có chút khác biệt. Nam giới thường căng thẳng do áp lực công việc và áp lực tài chính, trong khi phụ nữ thường bị stress do những vấn đề gia đình và xã hội.

Việc tìm hiểu những nguyên nhân gây ra tình trạng stress và căng thẳng ở nam giới có thể giúp chúng ta tìm ra cách giảm bớt căng thẳng và xây dựng lối sống lành mạnh hơn. Stress, căng thẳng kéo dài gây vô sinh ở nam giới đang ngày càng nghiêm trọng. Vấn đề này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của đàn ông, mà còn ảnh hưởng đến hạnh phúc vợ chồng. Cùng điểm qua một số nguyên nhân phổ biến gây stress kéo dài ở nam giới.

• Áp lực trong công việc: Áp lực trong công việc của nam giới luôn rất lớn, nhất là trong một số ngành đặc thù có khối lượng công việc lớn, và đòi hỏi dealine gấp gáp. Ngoài thời gian làm việc ở công ty, nhiều người phải liên tục tăng ca ngoài giờ và làm thêm cả thứ 7, CN để đáp ứng nhu cầu công việc. Tại Trung Quốc, mô hình làm việc 996 (làm việc từ 9 giờ sáng đến 9 giờ tối, từ thứ 2 đến thứ 7 mỗi tuần) từng bị lên án nặng nề và phải bãi bỏ vì vi phạm nghiêm trọng luật lao động. Áp lực công việc quá lớn khiến những người đàn ông luôn phải gồng mình làm việc, và chịu đựng sự căng thẳng, stress kéo dài từ ngày này qua ngày khác.
• Áp lực kinh tế: Nam giới được xem là trụ cột của gia đình, là nguồn kinh tế chính nên nhiệm vụ làm việc kiếm tiền luôn đặt nặng trên đôi vai của họ. Áp lực kinh tế và nghĩa vụ nuôi sống gia đình khiến nhiều người vắt kiệt sức vào công việc mà không có thời gian nghỉ ngơi. Stress và căng thẳng kéo dài do áp lực kinh tế có thể khiến cơ thể suy nhược, làm ảnh hưởng đến chức năng sinh lý và tăng tỳ lệ vô sinh ở nam giới.
• Sang chấn tâm lý: Sang chấn tâm lý là tình trạng tâm lý bị tổn thương sau khi chịu những cú sốc tinh thần như mất việc, phá sản, ly hôn, bị lừa gạt, bị lạm dụng, mắc bệnh hiểm nghèo, hay chứng kiến những sự việc khủng khiếp. Sang chấn tâm lý xảy ra khi các sự kiện này xảy ra một lần, hoặc lặp đi lặp lại trong thời gian dài. Sang chấn tâm lý có liên quan đến tình dục có thể làm rối loạn chức năng tình dục ở nam giới. Ám ảnh này khiến họ stress, căng thẳng kéo dài và mất khả năng sinh hoạt tình dục bình thường, từ đó gây vô sinh.

• Xung đột gia đình: Những mâu thuẫn nội bộ trong gia đình liên quan đến lối sống, tư tưởng, tình cảm, tiền bạc, hay tài sản có thể gây nên tình trạng căng thẳng cho các thành viên. Việc phải đối mặt và chịu đựng những yếu tố gây xung đột  hàng ngày, cộng với những áp lực trong cuộc sống khiến nam giới dễ rơi vào tình trạng căng thẳng kéo dài. Trong khi phụ nữ thường bày tỏ cảm xúc, suy nghĩ, và thể hiện ý kiến của mình qua những cuộc nói chuyện, thì nam giới lại hiếm khi bày tỏ những áp lực và sự mệt mỏi bản thân phải gánh chịu. Chính vi thế tình trạng stress ở nam giới ngày càng trầm trọng.
• Bệnh tật: Bệnh tật là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng stress kéo dài ở nam giới, đặc biệt là khi họ mắc phải những căn bệnh mãn tính hoặc bệnh hiểm nghèo. Người bệnh phải đối mặt với nhiều vấn đề như: công việc bị ảnh hưởng, lo lắng bệnh có thể chữa khỏi không, thời gian chữa trị và chi phí chữa trị là bao nhiêu, có di chứng về sau hay không, có di truyền cho con cái hay không. Tất cả những yếu tố này cùng với bệnh tật ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe thể chất và tinh thần người bệnh, khiến họ rơi vào căng thẳng kéo dài, thậm chí dẫn đến trầm cảm. Bệnh càng nặng thì căng thẳng càng tăng thêm và ngược lại.
• Lạm dụng rượu bia: Nam giới thường đến rượu bia, thuốc lá hay những chất kích thích với hy vọng thoát khỏi stress, tuy nhiên những chất này lại là nguyên nhân khiến tình trạng sức khỏe tâm thần của họ ngày càng tồi tệ. Stress căng thẳng kéo dài gây vô sinh ở nam giới ảnh hưởng mạnh mẽ hơn ở những người lạm dụng rượu bia, chất kích thích hay có những thú vui không lành mạnh.

Nguyên nhân gây stress ở nam giới không bắt nguồn từ một yếu tố cụ thể, mà thường là tổng hòa của nhiều yếu tố tạo thành. Đàn ông thường không có thói quen chia sẻ cảm xúc và biểu lộ sự yếu đuối của mình, vì thế họ rất hiếm khi tìm đến sự giúp đỡ về tâm lý khi cảm thấy mệt mỏi. Đặc biệt với những người hiền lành, nhút nhát và ít có các mối quan hệ xã hội thì tình hình lại càng tệ hơn.

Chính vì thiếu sự câu thông giữa vợ chồng, và đàn ông cũng thường né tránh việc kiểm tra sức khỏe sinh sản, nên vấn đề hiếm muộn do stress ở nam giới khó bị phát hiện hơn. Chính vì thế, việc giữ cho tinh thần thoải mái, xây dựng lối sống lành mạnh, và đừng để bản thân bị kéo vào những cơn căng thẳng kéo dài là giải pháp khả dĩ nhất giúp để vượt qua stress. Giải quyết cơn căng thẳng đeo bám có thể làm tăng khả năng đậu thai của vợ chồng khi quan hệ

Hạn chế stress căng thẳng kéo dài gây vô sinh ở nam giới

Sau khi biết những nguyên nhân gây ra tình trạng stress, căng thẳng kéo dài gây vô sinh ở nam giới, điều chúng ta cần là kiểm soát, hạn chế những ảnh hưởng của chúng đến sức khỏe sinh sản. Stress không phải là căn bệnh không chữa được. Chúng ta vẫn có nhiều cách giúp nam giới lấy lại tinh thần, sự tự tin, và tăng khả năng có thai cho những cặp vợ chồng hiếm muộn. Dưới đây là một số biện pháp có hiệu quả tích cực.

1. Tâm sự với bác sĩ

Nam giới thường không tâm sự những khó khăn, áp lực, hay những ám ảnh tâm lý mà bản thân phải chịu đựng với người thân hay bạn bè. Vì thế những vấn đề tâm lý cứ tích tụ dần mà không thể khơi thông, dẫn dến việc stress ngày càng nghiêm trọng. Cách duy nhất để giải quyết vấn đề này là đến gặp bác sĩ tâm lý để được thăm khám và chăm sóc sức khỏe một cách chuyên nghiệp hơn.

Góc độ nhìn nhận vấn đề cùng với những kinh nghiệm của bác sĩ và chuyên gia tâm lý có thể giúp thay đổi hành vi và nhận thức, từ đó giúp họ vượt qua những căng thẳng và mệt mỏi. Nam giới khi bị căng thẳng nên chủ động đến gặp bác sĩ tâm lý để được hỗ trợ tốt hơn về cách giải tỏa tâm lý khi mệt mỏi, những kỹ năng cần thiết để kiểm soát những vấn đề trong cuộc sống, và cải thiện những vấn đề sức khỏe.

Trên thực tế, nam giới rất ngại đến gặp bác sĩ trong những vấn đề mang tính riêng tư như thế này. Tuy nhiên, việc cố gắng chịu đựng mà không tìm đến sự giúp đỡ có thể khiến tình trạng stress và vô sinh trầm trọng hơn. Những khúc mắc trong lòng không được tháo gỡ khiến tâm trạng người bệnh luôn trong trạng thái tồi tệ, tính tình thay đổi, giảm ham muốn trong chuyện tinh dục và gây nhiều bất tiện trong đời sống vợ chồng.

2. Cân đối thời gian sinh hoạt

Làm việc quá sức với cường độ cao và chế độ ăn uống không hợp lý khiến tình trạng căng thẳng kéo dài và nghiêm trọng hơn. Vì thế để ngăn chặn ảnh hưởng của stress, bạn cần cân đối thời gian làm việc, nghỉ ngơi, ăn uống và tăng cường hoạt động thể dục thể thao để giải tỏa những cảm xúc tiêu cực. Tuân theo một thời khóa biểu sinh hoạt hợp lý có thể cải thiện sức khỏe và đẩy lùi ảnh hưởng những căng thẳng hàng ngày.

Trong 1-2 giờ làm việc, bạn cần cho cơ thể nghỉ ngơi bằng cách nhắm mắt, hoặc đứng dậy hoạt động để giúp máu huyết lưu thông thuận lợi hơn. Mỗi ngày bạn nên ngủ đủ 8 tiếng, đi ngủ và thức dậy đúng thời gian quy định để duy trì nhịp sinh học. Ngoài ra, việc ăn uống cũng cần được chú ý. Bổ sung nhiều thực phẩm chứa omega-3, magie, sắt, chất xơ, vitamin D,… để tăng cường sức đề kháng, hỗ trợ cơ thể sản sinh đủ lượng senrotonin cần thiết.

Bên cạnh việc ăn uống và ngủ nghỉ hợp lý, luyện tập thể dục thể thao cũng là yêu cầu hàng đầu để hạn chế ảnh hưởng của stress đến tình trạng sức khỏe. Bạn có thể tham gia những hoạt động tiêu hao thể lực như bơi lội, chạy bộ, tập gym,… để ngăn bản thân bị kéo vào những suy nghĩ tiêu cực. Hoặc bạn có thể làm quen với thiền hay yoga để học cách kiểm soát cảm xúc, thả lỏng cơ thể và trị liệu tâm hồn.

Những hoạt động thể chất không chỉ giúp tiêu hao năng lượng, hướng đến những suy nghĩ tích cực, tăng cường hệ miễn dịch, giải tỏa căng thẳng, mà còn hỗ trợ sản sinh endorphin. Endorphim là một loại hormone có tác dụng thư giãn, giảm viêm, và mang đến cảm giác thoải mái hơn cho cơ thể. Thực tế sau khi luyện tập thể dục thể thao, bạn sẽ thấy rằng sức khỏe được cải thiện, bạn ăn uống ngon hơn và ngủ sâu hơn.

3. Tìm cho bản thân một thú vui để thư giãn

Những người đàn ông bị stress và căng thẳng kéo dài nên tìm cho bản thân một thú vui nào đó như nghe nhạc, chăm sóc cây cảnh, đọc sách, nuôi thú cưng để duy trì nguồn năng lượng tích cực. Niềm vui trong việc nuôi chó mèo, hoặc chăm sóc một chậu cây và nhìn chúng lớn lên từng ngày có thể giúp giảm stress vô cùng hiệu quả. Ngoài ra, việc đọc sách cũng giúp thay đổi góc nhìn mọi vấn đề trong cuộc sống, và có tác dụng tốt trong việc xoa dịu tâm hồn.

Việc tìm kiếm một thú vui nào đó cũng giúp bạn loại bỏ những suy nghĩ tiêu cực, hạn chế những vấn đề gây stress trong cuộc sống. Đây là lúc đầu óc của bạn được nghỉ ngơi, cơ thể nạp lại năng lượng sau những giờ lao động quá sức. Duy trì những thói quen lành mạnh có thể mang đến hiệu quả bất ngờ cho sức khỏe. Việc thả lỏng và thư giãn cũng giúp nam giới hưng phấn và thoải mái hơn trong vấn đề tình dục.

4. Điều chỉnh chế độ ăn uống

Chế độ ăn uống cần được xây dựng một cách khoa học để đảm bảo đủ chất, đủ bữa, và không gây cảm giác mệt mỏi, chán ăn. Để làm được điều này, thực phẩm được lựa chọn phải đa dạng từ các loại hạt, ngũ cốc, thịt cá, trứng sữa đến các loại rau xanh, trái cây. Các món ăn nên được thay đổi thường xuyên, thay đổi cách chế biến, nhưng vẫn đảm bảo đủ chất dinh dưỡng và tạo hứng thú cho người ăn.

Nam giới bị stress kéo dài nên duy trì ăn 3 bữa một ngày, và không được bỏ bữa. Trong đó buổi sáng nên được chú trọng để cung cấp năng lượng cho một ngày làm việc mệt mỏi. Bữa tối nên ăn trước 6 giờ, không ăn thức ăn chứa nhiều dầu mỡ để hệ tiêu hóa làm việc tốt hơn, tránh tình trạng đầy hơi. Để tốt cho sức khỏe thì nam giới cũng nên hạn chế rượu bia để tránh làm trầm trọng thêm vấn đề stress và căng thẳng.

Lạm dụng rượu bia và chất kích thích làm tăng những triệu chứng căng thẳng ở nam giới. Những chất này cũng làm ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng, giảm ham muốn, tăng khả năng ung thư gan, dạ dày, và có thể gây ra tương tác không tốt nếu bạn đang dùng thuốc chữa stress. Những người đang bị hiếm muộn do căng thẳng được khuyên là không nên dùng rượu bia nếu không muốn tình trạng hiếm muộn kéo dài.

5. Sử dụng thuốc

Bên cạnh liệu pháp tâm lý và những biện pháp hỗ trợ điều trị tại nhà, việc sử dụng thuốc nhằm cải thiện các triệu chứng của stress cũng được cân nhắc trong nhiều trường hợp. Các loại thuốc thường được sử dụng như thuốc an thần, thuốc chống trầm cảm và thuốc chẹn beta có thể hỗ trợ điều chỉnh tâm trạng, điều tiết cảm xúc, tránh những hành động quá khích trong cơn stress và giúp mối quan hệ vợ chồng trở nên thoải mái hơn.

• Thuốc an thần: Thuốc an thần ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thần kinh trung ương, giúp xoa dịu tâm trạng, ổn định cảm xúc, và hỗ trợ giấc ngủ tốt hơn. Thuốc an thần thường được dùng với những bệnh nhân mất ngủ kéo dài, dễ kích động, khó quản lý cảm xúc. Một số loại thuốc an thần thông dụng được kê bao gồm lorazepam (Ativan), chlordiazepoxide (Librium), clonazepam (Klonopin), triazolam (Halcion), nhóm thuốc barbiturat, thuốc ngủ như methyprylon và ethchlorvynol, cùng một số loại thuốc khác. Thuốc an thần có khả năng gây nghiện kèm theo một số tác dụng phụ không mong muốn. Do đó việc sử dụng thuốc phải hết sức cẩn thận, không sử dụng thuốc an thần trong thời gian dài, hoặc tự ý tăng giảm liều mà không tuân theo hướng dẫn của bác sĩ.

• Thuốc chống trầm cảm: Thuốc chống trầm cảm thế hệ mới như thuốc ức chế tái hấp thu chọn lọc serotonin (SSRI) và thuốc ức chế tái hấp thu Serotonin-Norepinephrin (SNRI) được sử dụng phổ biến không chỉ trong điều trị trầm cảm, mà còn có hiệu quả với nhiều tình trạng bệnh khác. Stress, căng thẳng ở nam giới có thể khiến họ mất kiểm soát cảm xúc, và có thể dẫn đến trầm cảm nếu không được hỗ trợ kịp thời. Do đó thuốc chống trầm cảm có thể được dùng để kiểm soát và làm dịu tâm trạng, giúp những người đang căng thẳng bình tĩnh lại. Mỗi loại thuốc chống trầm cảm sẽ có tác dụng tốt với những đối tượng  nhất định. Do dó bạn cần thử nhiều loại để tìm ra loại thuốc phù hợp nhất.
• Thuốc chẹn beta: Thuốc chẹn beta có tác dụng giãn mạch và có thể dùng trị chứng lo lắng. Tuy nhiên thuốc chỉ được kê trong những trường hợp cần thiết, và dưới sự giám sát của bác sĩ. Không được tự tiện mua hay sử dụng thuốc chẹn beta khi chưa có sự đồng ý của người chủ trị để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe. Ngoài ra trong quá trính dùng thuốc, cần đảm bảo uống đúng liều và uống trong thời gian quy định, không được phép kéo dài thời gian dùng thuốc nhằm trành tình trạng lờn thuốc hoặc sốc thuốc.

Ngoài những loại thuốc tây thường thấy, chúng ta cũng có thể tìm đến những bài thuốc Đông y để bồi bổ cơ thể, hỗ trợ giảm căng thẳng, và cải thiện vấn đề vợ chồng theo hướng tích cực. Các loại thuốc Đông y có tác dụng chậm và cần rất nhiều thời gian để phát huy tác dụng, tuy nhiên chúng an toàn hơn nhiều so với thuốc Tây y. Thuốc Đông y có thể dùng lâu ngày, và không gây ra những tác dụng phụ khó chịu. Đây là lý do Đông y được nhiều người tin tưởng.

Stress căng thẳng kéo dài gây vô sinh ở nam giới là một vấn đề gây đau đầu cho các cặp vợ chồng dự định mang thai và sinh con. Về cơ bản, việc giữ cho bản thân thoải mái, không bị áp lực, và giành nhiều thời gian chăm sóc sức khỏe bản thân chưa bao giờ là dư thừa và muộn màng. Nếu những ai đang rơi vào trường hợp vô sinh hiểm muộn do căng thẳng kéo dài thì cần thay đổi lối sống của bản thân để cải thiện sức khỏe, cùng như giúp việc chăn gối thuận lợi hơn.

Có lẽ bạn quan tâm:

• Trầm cảm ở nam giới: Dấu hiệu nhận biết và phòng ngừa
• 10 Cách giúp bạn giảm Stress, giải tỏa căng thẳng hiệu quả, đơn giản
• Những tác hại nguy hiểm khi bị Stress kéo dài không thể bỏ qua
• Stress gây suy nhược cơ thể – Làm thế nào để khắc phục kịp thời