10 Dấu Hiệu Nhận Biết Khi Yêu Người Ái Kỷ và Cách xử lý

Yêu người ái kỷ có thể khiến cuộc sống của bạn đảo lộn, và khiến bạn phải chịu nhiều tổn thương vì trả giá quá nhiều, nhưng không nhận lại được kết quả tương xứng. Đơn giản vì với những người ái kỷ, không gì quan trọng hơn chính bản thân họ. Sự quyến rũ và đầy thu hút là vỏ bọc che đậy cho sự ích kỷ trong tính cách. Vậy, làm sao để biết bản thân có đang yêu người ái kỷ hay không? Và làm cách nào để thoát ra? 

10 dấu hiệu nhận biết bạn đang yêu người ái kỷ

Ái kỷ là từ dùng cho những người yêu bản thân quá mức, chỉ quan tâm đến nhu cầu của bản thân mà phớt lờ mọi thứ xung quanh. Ái kỷ trong tiếng anh là “narcissism”, và được lấy từ tên của một nhân vật nổi tiếng trong thần thoại Hy lạp là Narcissus. Đây là câu chuyện về một chàng trai xinh đẹp đến mức không yêu bất cứ một ai, mà chỉ say đắm hình bóng phản chiếu của mình dưới mặt nước. Cuối cùng chàng đành lao mình xuống sông tự tử vì tình yêu không được đáp lại.

Rất nhiều người trong số chúng ta cũng yêu bản thân, và tỏ ra tự tin về ngoại hình hay trình độ học vấn mà mình đang sở hữu. Tuy nhiên không phải bất cứ trường hợp yêu bản thân nào cũng được xem là ái kỷ. Một người bị xem là ái kỷ khi ngươi đó phớt lờ cảm xúc của những người xung quanh, có thái độ xem thường người khác, và luôn thể hiện cái tôi, lòng tự tôn quá lớn. Ái kỷ có thể là một nét tính cách, hoặc là biểu hiện của chứng rối loạn nhân cách ái kỷ (NPD).

Yêu người ái kỷ đồng nghĩa với việc bạn phải chấp nhận bản thân không bao giờ là ưu tiên hàng đầu của họ, cũng như chấp nhận nhiều thiệt thòi nếu muốn duy trì mối quan hệ. Vấn đề này có thể khiến tình yêu trở nên méo mó, bất bình đẳng, gây cảm giác mệt mỏi, căng thẳng và khiến mối tình của bạn trở thành một mối quan hệ độc hại. Dưới đây là một số dấu hiệu nhận biết bạn đang rơi vào tình yêu với một người ái kỷ.

1. Quá đề cao tầm quan trọng của bản thân

Những người ái kỷ có xu hướng đề cao bản thân quá mức trong một mối quan hệ. Ví dụ, họ luôn là người giỏi hơn trong một vấn đề nào đó, và bạn nên nghe theo lời của họ nếu không muốn thất bại. Đây là một suy nghĩ khá phi thực tế, vì trên cơ bản họ không hề giỏi như bản thân vẫn nghĩ. Sự ái kỷ khiến họ để cao bản thân hơn mức bình thường, và luôn nhìn đối phương với con mắt thấp kém hơn.

Những người đề cao tầm quan trọng của bản thân có suy nghĩ họ là những con người đặc biệt, là “duy nhất”. Thế nên trong tình yêu, họ đòi hỏi ở bạn rất nhiều yếu tố để có thể “xứng đáng” với con người tuyệt vời như vậy. Bạn có thể dễ dàng nhận thấy điều này khi trong những buổi hẹn hò, những người ái kỷ luôn cố gắng thể hiện bản thân tốt ra sao, họ có giá trị như thế nào trong cuộc đời của bạn, bạn thật may mắn khi được hẹn hò với họ,…

2. Ảo tưởng về tài năng

Khi yêu người ái kỷ, bạn sẽ thấy họ chỉ muốn nhận được sự công nhận, tán dương cho hành động của mình dù hành động ấy chẳng có giá trị gì. Họ cũng thường thổi phồng quá mức những thành tích của bản thân, vì trong mắt của những người ái kỷ, họ là tuyệt vời nhất. Họ là người lãnh đạo tuyệt vời, họ đóng góp rất nhiều cho công việc, họ là người tài năng và giỏi giang nhất, họ là nhân tố quyết định thành công,… là điều bạn thường nghe ở người ái kỷ.

Việc ảo tưởng về tài năng còn khiến họ cảm thấy không hài lòng với thực tại. Bạn sẽ nghe họ than thở rằng bản thân đã cố gắng rất nhiều nhưng không được hưởng những đặc quyền nên có, rằng họ có tài năng nhưng không được công nhận, rằng họ bị ghen ghét và hãm hại. Trong nhiều trường hợp, ảo tưởng về tài năng của người ái kỷ đi kèm với tâm lý nạn nhân, khi cảm thấy bản thân không được đối xử đặc biệt.

3. Vẻ ngoài chải chuốt quá mức cần thiết

Những người ái kỷ rất coi trọng vẻ ngoài của mình, và luôn cảm thấy bản thân là người đẹp nhất, tài giỏi nhất. Đương nhiên việc yêu bản thân không phải là một chuyện xấu, vì ai cũng muốn bản thân xinh đẹp và hoàn hảo nhất trong mắt người tình. Tuy nhiên, khi một người đặt nặng tầm quan trọng của vẻ ngoài, hơn sự tôn trọng và tình cảm cần có dành cho bạn thì xin chia buồn, có lẽ bạn đã vướng vào một người ái kỷ.

Những người ái kỷ có thể gây cho bạn một ấn tượng mạnh mẽ vào lần gặp đầu tiên bởi sự tự tin, và vẻ ngoài bóng bẩy mà họ sở hữu. Nhưng rồi theo thời gian, bạn nhận ra họ quan tâm đến bãn thân nhiều hơn là quan tâm đến bạn. Họ có thể đẩy bạn vào tính thế khó xử để không làm ảnh hưởng đến hình tượng. Đơn giản vì trong lòng họ, bản thân quan trọng hơn những người khác. Ngoài ra, những người ái kỷ không bao giờ là người chung thủy.

4. Không chung thủy là điều phải đối mặt khi yêu người ái kỷ

Người ái kỷ thường không phải là kẻ chung thủy trong tình yêu. Họ thích cảm giác được tung hô, ngưỡng mộ, được coi trọng và đối xử đặc biệt. Do đó họ có thể làm quen và yêu đương với bất cứ ai cho họ những cảm giác như thế. Tư tưởng ái kỷ khiến họ ảo tưởng về bản thân, cho rằng mình tài giỏi nên việc được nhiều người ngưỡng mộ là điều tất nhiên. Chính điều này khiến họ có thể dễ dàng quay lưng với người yêu.

Ngoài ra, một số người ái kỷ sẽ không muốn thừa nhận tình cảm của đôi bên, và luôn giữ chúng ở tình trạng mập mờ. Hoặc có khi đã xác định tình cảm, nhưng họ sẽ không công khai. Nguyên nhân cho những hành vi này là những người ái kỷ vẫn để mắt tới những đối tượng khác, và có tâm lý tìm một người tốt hơn, xứng đáng với bản thân hơn. Suy nghĩ tìm kiếm một người tương xứng là điều ám ảnh những người ái kỷ.

Yêu người ái kỷ sẽ đẩy bạn vào trạng thái bị động. Bạn có thể dễ dàng bị bỏ rơi nếu không thể đáp ứng nhu cầu được tung hô, được khen ngợi và phục tùng ý muốn của người yêu. Đa phần những người ái kỷ không có những mối quan hệ bền vững, mà hầu hết là những mối quan hệ chóng vánh. Nếu bạn muốn tìm kiếm một mối quan hệ vững chắc, hướng đến tương lai thì những người ái kỷ không phải là lựa chọn phù hợp.

5. Ảo tưởng về người bạn đời hoàn hảo

Tiêu chuẩn về bạn đời của người ái kỷ rất cao. Họ có thể mập mờ với nhiều người để thỏa mãn cảm giác được sùng bái, tung hô và được đối xử đặc biệt, nhưng lại không trả giá tinh cảm tương xứng. Người ái kỷ luôn cảm thấy vượt trội về mọi mặt, và họ xứng đáng nhận được những điều tốt nhất. Thế nên một mặt, họ hẹn hò với nhiều người, mặt khác lại tìm kiếm những người xinh đẹp, tài năng, giàu có để xứng với bản thân.

6. Thiếu sự đồng cảm

Chính vì đặt giá trị và địa vị của bản thân cao hơn những người xung quanh, người ái kỷ thường thiếu sự đồng cảm với người khác. Thậm chí trong nhiều trường hợp, họ còn tỏ ra vô cảm nếu vấn đề không làm tổn hại đến lợi ích bản thân. Họ không bao giờ đặt mình vào vị trí của người khác để cảm nhận. Và dù có được người khác chỉ ra vấn đề, họ cũng chẳng quan tâm vì lợi ích của bản thân mới là điều quan trọng nhất.

Nếu bạn đang yêu người ái kỷ, bạn sẽ nhận thấy họ có thái độ rất thờ ơ với cảm xúc của bạn. Dù bạn buồn hay vui, họ cũng cảm thấy bạn đang làm quá vấn đề. Họ sẽ đặt mình vào vị trí cao hơn để chỉ dạy, khuyên bảo bạn nên làm gì bằng những kinh nghiệm và lý lẽ của riêng họ, và không quên khoe khoang những gì họ làm được. Về cơ bản, họ không hiểu được rằng bạn đơn giản là cần một cái ôm, hay cần người lắng nghe tâm sự, chứ không phải chịu phán xét và dạy đời.

7. Không chấp nhận được góp ý hay phê bình

Cái tôi cao ngất và ảo tưởng về tài năng là hai lý do khiến người ái kỷ không thể chấp nhận bản thân bị góp ý hay phê bình. Đối với họ, những điều họ làm được là hoàn hảo và không có sai lầm. Sự chỉ trích của bạn chỉ là do ganh ghét và ghen tị. Những người ái kỷ có lòng tự trọng cao ngất nên với họ, việc bạn chỉ ra lỗi sai hay phê bình là thiếu tôn trọng đối phương. Họ có thể tỏ thái độ gay gắt và thất vọng về bạn, dù họ mới là người sai.

Trong tình yêu khó tránh khỏi những lúc bất đồng ý kiến. Cả hai có thể vô tình làm tổn thương đối phương vì những lời nói trong lúc nóng giận, hay có hành động sai lầm ảnh hưởng đến tình cảm đôi bên. Với những mối quan hệ bình thường, bạn và người ấy sẽ tìm cách nói chuyện để tháo gỡ hiểu lầm, nhận ra sai sót của bản thân và cùng nhau duy trì, cải thiện mối quan hệ ngày càng tốt hơn.

Tuy nhiên khi yêu đương với người ái kỷ, họ không bao giờ cảm thấy bản thân là người sai lầm, mà người càn quấy và khiến vấn đề ngày càng nghiêm trọng chính là bạn. Sự chỉ trích của bạn dành cho họ là vô lý, cố tình gây rối, và họ chẳng nhận ra bản thân thật sự có vấn đề trong mối quan hệ hiện tại. Người ái kỷ không bao giờ xin lỗ. Cái tôi và lòng tự trọng khiến họ cảm thấy bị xúc phạm, xấu hổ, nhục nhã, và cảm thấy bản thân bị coi thường.

8. Tình cảm mang tính vụ lợi rất thường gặp khi yêu người ái kỷ

Chính vì quá yêu bản thân, và đặt lợi ích của bản thân lên hàng đầu, nên tình cảm của người ái kỷ dành cho bạn thường mang tính vụ lợi nhiều hơn là thật lòng. Trong một số trường hợp, những người ái kỷ là những kẻ thao túng tâm lý (gaslight) đại tài. Họ có thể dùng vẻ ngoài quyến rũ, cách nói năng tự tin, và những hành động ân cần để lừa gạt tình cảm nhằm phục vụ nhu cầu riêng của bản thân.

Tình cảm xây dựng trên sự vụ lợi là một mối quan hệ độc hại, và khiến bạn tổn thương sâu sắc nếu một ngày nào đó sự việc bị vạch trần. Tuy nhiên, cũng có những trường hợp người ái kỷ không nhận ra những đòi hỏi và hành động của họ có mang tính lợi dụng ra sao. Điều duy nhất họ quan tâm là nhu cầu của họ rất chính đáng, và cần được thực hiện nếu bạn coi trọng và muốn tiếp tục mối quan hệ này.

9. Không chấp nhận khi bị chia tay

Những người ái kỷ có thể đưa ra lời chia tay trước, nhưng bạn không được phép là người mở đầu. Họ sẽ cảm thấy bị xúc phạm, cảm thấy bị coi thường. Theo góc độ của người ái kỷ, họ là người hoàn hảo, và việc bạn bỏ rơi họ làm một sai lầm. Bạn là kẻ phản bội trong tình yêu, và họ chờ đợi sự hối hận của bạn, vì bạn không thể tìm thấy ai tốt hơn. Nếu người ái kỷ cảm thấy hối hận và muốn quay lại, họ cũng sẽ chẳng thay đổi gì so với trước đây.

Một số người ái kỷ sẽ cảm thấy bản thân là nạn nhân và bạn là người lợi dụng tình cảm của họ. Một số người không thể chấp nhận nếu thấy bạn có tình yêu mới. Họ sẽ đổ mọi tội lỗi lên đầu bạn để chứng tỏ họ không có lỗi, và để bào chữa cho những hành động sai trái của mình. Trong mắt họ, bạn là người sai, là người phản bội, là người đánh mất một nửa kia tuyệt vời. Và thế là họ có thể ung dung tìm kiếm tình yêu mới.

10. Ghen tị và tìm cách hạ thấp bạn

Những người ái kỷ có cái tôi cao và luôn cảm giác bản thân tốt hơn những người xung quanh, kể cả người yêu của họ. Vì thế khi yêu ngươi ái kỷ, bạn có thể bị họ ghen tị nếu quá tài giỏi. Họ cảm thấy bản thân bị đe dọa khi đứng trước một người như bạn, và cách tốt nhất để loại bỏ cảm giác này là dùng mọi cách hạ thấp, đả kích sự tự tin của bạn, khiến bạn phải phụ thuộc và nghe lời họ một cách vô điều kiện.

Với những người giỏi thao túng và lợi dụng người khác, việc hạ thấp đối phương để nâng bản thân mình lên là một điều vô cùng đơn giản. Trong tình yêu, những người ái kỷ muốn bản thân phải đứng ở một vị trí cao hơn, là người nắm quyền chủ đạo trong mối quan hệ. Vì thế, học sẵn sàng tìm cách hạ bệ nửa kia nhằm khiến họ phục tùng và tỏ ra yếu thế hơn bản thân. Nếu người yêu của bạn có hành động tương tự, thì chắc chắn bạn đang dính vào một người ái kỷ.

Cách xử lý khi yêu người ái kỷ

Cách xử lý khi yêu người ái kỷ tùy thuộc vào thái độ của bạn dành cho đoạn tình cảm này. Nếu muốn tiếp tục, bạn phải chấp nhận những rủi ro mà đoạn tình cảm này mang đến. Bạn có thể bị tổn thương, bị bỏ rơi, hoặc bị lợi dụng tùy theo mục tiêu của người kia. Còn nếu muốn chấm dứt mối tình này, bạn cần có thái độ kiên quyết, dứt khoát, và đừng để nửa kia biến bạn thành người có lỗi trong mối tình này.

• Chấp nhận rủi ro: Nếu không thể dứt ra khỏi mối tình này, bạn phải chuẩn bị tinh thần đối mặt với những vấn đề có thể xảy ra. Bạn không thể đòi hỏi sự thấu hiểu và quan tâm chăm sóc từ người ái kỷ. Bạn sẽ chấp nhận những yêu cầu của đối phương, đánh đổi mọi thứ chỉ để làm vui lòng nửa kia, và xem họ là trung tâm của mọi sự chú ý. Nếu đã chấp nhận chịu đựng thì việc cảm thấy tổn thương, hay buồn bã khi không nhận được tình cảm ngang bằng là điều bạn

• Đừng để họ thao túng: Một số người ái kỷ rất thích thao túng người khác theo ý mình. Vì thế khi gặp phải những con người như vậy, bạn cần tỉnh táo nhìn nhận vấn đề để không bị kéo theo những suy nghĩ tiêu cực, và trờ thành con rối cho người khác điều khiển. Hãy nhớ, điều đầu tiên bạn cần làm là yêu bản thân. Đừng vì bất kỳ ai mà đánh mất chính mình, không làm theo những yêu cầu vô lý của đối phương, và đừng để bản thân là người yếu thế hơn trong một mối quan hệ.
• Cảm thông và giúp đỡ: Ái kỷ có thể là một loại tính cách, nhưng cũng có thể người yêu của bạn đang mắc chứng rối loạn nhân cách ái kỷ. Nếu bạn cảm thông với những khó khăn của đối phương, và muốn tiếp tục gắn bó với người ấy thì hãy khuyên họ tìm đến sự giúp đỡ y tế để cải thiện tình trạng. Nếu người yêu thật sự quan trọng đến mức không thể buông bỏ, bạn nên tìm cách giúp họ vượt qua gia đoạn khó khăn. Bạn cần lựa chọn thời điểm thích hợp để nói chuyện với người ấy, giải thích và động viên rằng những điều bạn làm là tốt cho mối quan hệ của cả hai, và thuyết phục họ hợp tác điều trị.
• Thoát khỏi mối quan hệ: Việc ở bên một người ái kỷ sẽ khiến bạn cảm thấy mệt mỏi, tổn thương, chịu sự kiểm soát và đánh mất những mới quan hệ thân thiết chỉ để làm hài lòng nửa kia. Nếu cảm thấy bản thân không thể chịu nổi tính cách và suy nghĩ của người yêu, bạn nên dứt khoát đưa ra yêu cầu chia tay để chấm dứt đau khổ. Tuy nhiên, bạn nên đi cùng người thân, bạn bè hoặc chọn những nơi đông người để đảm bảo an toàn cho bản thân. Những người ái kỷ cảm thấy bị xúc phạm khi bạn đưa ra yêu cầu chia tay có thể có hành động bạo lực khiến bạn rơi vào nguy hiểm.
• Yêu quý bản thân mình: Khi chấp nhận mối quan hệ với người ái kỷ, bạn phải sẵn sàng đối mặt với những rủi ro có thể xảy ra, cũng như những tổn thương khi chia tay. Dù bạn quyết định chấm dứt mối quan hệ này hay muốn níu giữ, vì vẫn không được quên yêu quý bản thân mình. Đừng để bản thân lún quá sâu vào mối quan hệ độc hại để rồi chỉ nhận lại những tổn thương không đáng có. Bạn cần lý trí, bình tĩnh, không để bản thân bị thao túng. Khi cảm thấy không thế tiếp tục chịu đựng, bạn có thể chọn cách thoát ra để ngăn chặn những ảnh hưởng tiêu cực đến bản thân mình.

• Khuyên người ái kỷ trị liệu tâm lý: Nếu sự ái kỷ của người bạn yêu là do ảnh hưởng của rối loạn nhân cách ái kỷ thì bạn nên khuyên họ đến gặp bác sĩ để được giúp dỡ và hỗ trợ tốt hơn. Rối loạn nhân cách ái kỷ là một hội chứng tâm thần ảnh hưởng nặng nề đến cảm xúc và nhận thức của người bệnh. Nếu không được phát hiện và chữa trị kịp thời, tình trạng ái kỷ sẽ ngày càng nghiêm trọng. Thông qua phương pháp tâm lý và hóa dược, bác sĩ sẽ giúp cải thiện tình trạng ái kỷ của người bệnh, thay đổi nhận thức, điều chỉnh hành vi và cảm xúc nhằm giúp họ nhanh chóng hòa nhập với cuộc sống bình thường.

Khi yêu người ái kỷ, bạn đã chấp nhận đặt bản thân vào một canh bạc. Nếu không đủ dũng khí để tiếp tục, hoặc không thể chịu được tính tình và suy nghĩ của người yêu, bạn nên chấm dứt mối quan hệ càng sớm càng tốt để hạn chế những đau khổ phải gánh chịu. Nếu chọn cách đồng hành và chấp nhận những khiếm khuyết của người yêu, bạn phải chuẩn bị tinh thần đối mặt với những vấn đề phát sinh trong mối quan hệ, và tổn thương chúng đem lại.

Yêu một người ái kỷ không hề dễ dàng, đặc biệt là khi họ mắc chứng rối loạn nhân cách ái kỷ. Nếu bạn chấp nhận những khiếm khuyết của người yêu, và muốn họ thay đổi theo chiều hướng tốt hơn thì đây là một hành trình dài, cần sự kiên trì cố gắng rất lớn từ đôi bên. Quan trọng nhất là việc tỉnh táo trong tình yêu, không để việc ái kỷ của người yêu làm tổn thương đến tình cảm, và bạn hoàn toàn có thể chấm dứt mối quan hệ khi cần thiết.

Có lẽ bạn quan tâm:

• Vô Cảm Là Gì? Nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và khắc phục
• Cảm Xúc Tiêu Cực Là Gì? Nguyên nhân, nhận biết và cách vượt qua
• Hội Chứng Sợ Yêu (Philophobia) – Làm thế nào để khắc phục?
• Rối loạn tâm trạng (Mood Disorder) là gì? Ảnh hưởng như thế nào?